The Basics of Criminalizing of “Economic Rent” From the Point of View of Jurisprudence

Document Type : Original Article

Authors

1 PhD Student of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Mahallat Branch, Islamic Azad University, Mahallat, Iran

2 Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Al-Mustafa International

3 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Mahlat Branch, Islamic Azad University, Mahlat, Iran

Abstract

   The review of the reasons for the criminalizing of economic rents in jurisprudence is the main purpose of this research. Rent is a phenomenon that most societies face with a wide range of its destructive effects in various economic, political, social and information fields. “Rent” in political literature means granting privileges or monopolies to certain individuals, sometimes considered a legitimate and inalienable right, but in economics it is anti-value and the proceeds of which are considered illegitimate. Since the basis of the main part of the economic rent is also political jobberies (collusions), political currents seek to create rents in various ways such as economic rent in order to recruit the government in the direction of the economic interests of their party, group or alignment currents and sometimes to pressure the government. It seemed necessary to conduct research in this area by considering the major damages of economic rent in different infrastructures of the society and in addition to a detailed investigation of these damages, the jurisprudential foundations of economic rent must be investigated. This research is based on a descriptive method and using library documents and resources and is based on the assumption that in the rules of Islamic jurisprudence can be found several reasons for rent criminalization, such as the rules of prohibition of detriment (Arabic: لا ضَرَرَ, principle of harm), unlawful ownership (Arabic: أکْلُ الْمالِ بِالْباطِل), the sanctity and prohibition of cooperation and helping in sin and the reasons of forbidding wrong (Arabic: ٱلنَّهْیُ عَنِ ٱلْمُنْکَرِ, Romanized: an-nahyu ʿani-l-munkari). The findings of this study indicate that the imperative rule of rent from the perspective of jurisprudence is prohibition and it also causes the liability of rent- seeking people in terms of positive rule and will cause disruption of the Islamic system.

Keywords

References

  • قرآن کریم

    نهج البلاغه

    • ابن الأثیر، مجدالدین(1399ق)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، تحقیق: طاهر أحمد الزاوى/ محمود محمد الطناحی، بیروت: المکتبة العلمیة.
    • الازدى البصرى، ابوبکر محمد بن حسن(1987)، جمهرة اللغة، بیروت: دار العلم للملایین.
    • ازهری، محمدبن‌احمد(1421)، تهذیب اللغه، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
    • انصاری، شیخ مرتضی(1377)، کتاب المکاسب، مبحث بیع، قم: مجمع الفکر الاسلامی..
    • آقابابایی، حسین(1384)، «گفتمان فقهی و جرم انگاری در حوزه جرائم علیه امنیت ملت و دولت»، مجله فقه و حقوق، س2، ش5.
    • بابایى احمد على(1382)، برگزیده تفسیر نمونه‏، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
    • پارسایار، محمد رضا(1385)، فرهنگ فرانسه-فارسی، چ3، تهران: فرهنگ معاصر.
    • چهاربند، فرزانه و سبحانی، حسن(1397)، «تبیین رانت جویی از طریق مجاری قانونی با رویکرد اقتصاد سیاسی: تحلیلی بر قانون گذاری در نظام بانکی ایران»، مجلس و راهبرد، ش 25، ص: 113-69.
    • حاج‌یوسفی، امیرمحمد(1378)، دولت، نفت، و توسعه اقتصادی در ایران، چ2، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
    • حسینی، اسدالله(1398)، «بررسی رانت و مبارزه با رانت خواری از منظر نهج البلاغه»، معارف اسلامی و اقتصاد، ش9.
    • حسینى جرجانى، سید امیر ابوالفتوح(1362)، آیات الأحکام، تهران: نوید.
    • حلی، حسن بن یوسف(1414)، تذکرة الفقهاء چ1،‌ قم‌: مؤسسة آل‌البیتD.
    • حلی، حسن بن یوسف(1419)، نهایة الاحکام، چ1،‌ قم‌: مؤسسه آل‌البیتD‌.
    • حییم، سلیمان(1387)، فرهنگ بزرگ فارسی- انگلیسی، تهران: فرهنگ معاصر.
    • خراسانی، محمد کاظم(1409)، کفایة الاصول، به تصحیح مؤسسه آل‌البیتD، چ1، قم: موسسة آل البیتD.
    • درویش نوری کلاکی، نسرین، وزیری، مجید و یارم طاقلوسهرابی، مریم(1395)، «بررسی ماهیت پدیده رانت‌خواری در حقوق و مذاهب اسلامی»،. چهارمین کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی در روسیه.
    • درویشی، فرهاد(1387)، «انقلاب اسلامی و رانت سیاسی»، علوم اجتماعی، ش42.
    • راغب اصفهانی، حسین بن محمد(1416)، المفردات فی غریب القرآن، دمشق: دارالقلم.
    • سردارآبادی، خلیل(1384)، «قدرت و رانت جویی سیاسی»، گزارش، ش167.
    • شریعت اصفهانی، فتح‌‎الله بن محمدجواد(بی‌تا)، قاعدة لا ضرر، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة.
    • شکرچی‌زاده، محسن(1380)، بررسی تطبیقی جرم انگاری، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه تهران.
    • شیخ الاسلامی، محمدعلی، قبولی درافشان، محمد تقی و فخلعی، محمدتقی(1397)، «بررسی فقهی حکم درآمدهای ناشی از رانت»، آموزه‌های فقه مدنی، ش18، ص: 25-3.
    • شیخ الاسلامی، محمدعلی، قبولی درافشان، محمد تقی و فخلعی، محمدتقی(1400)، «بررسی فقهی حکم رانت خواری با استناد به قاعده لاضرر»، فقه و اصول، ش53، ص: 124-105.
    • طباطبایی، سیدمحمدحسین(1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، چ9، قم: جامعه مدرسین نشر الاسلامی.
    • طبرسی، فضل بن حسن(1377)، جوامع الجامع، چ1، تهران: دانشگاه تهران.
    • طبرسی، فضل بن حسن(1384)، مجمع البیان، چ8، تهران: ناصر خسرو.
    • طریحى، فخر الدین بن محمد(1387)، مجمع البحرین، چ4، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    • علامه مجلسی، محمدباقر(1403)، بحار الانوار، بیروت: مؤسسة الوفاء.
    • ‌فراهیدى، خلیل بن احمد(1409)، کتاب العین، چ2، قم: مؤسسة دار الهجرة.
    • القزوینی الرازی، احمد بن فارس بن زکریا(1399)، معجم مقاییس اللغه، بیروت: دارالفکر.
    • کاظمی، مهین دخت(1383)، «رانت با نگاهی به این معضل در ایران»، تازه‌های اقتصاد 103.
    • کبریایی، سعید(1392)، فرهنگ انگلیسی/فارسی Oxford elementary learner's dictionary،چ12، تهران: کهکشان دانش/ آراد کتاب.
    • کجوری هرج، جواد(1398)، «اصلاح و کاهش زمینه‌های ایجاد رانت در فرآیند تصویب لایحه بودجه در مجلس شورای اسلامی ایران»، اقتصاد مقاومتی 4(7)، ص83-57.
    • مشکینی، میرزا علی(1396)، ترجمه قرآن، چ8، تهران: اسوه.
    • مصباح یزدی، محمدتقی(1393)، انسان سازی در قرآن، چ5، قم: موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی9.
    • مقدس‌اردبیلی، محمد بن‌ حمد(بی‌تا)، زبدة البیان فی أحکام القرآن، تهران: مکتبة المرتضویة.
    • مکارم شیرازی، ناصر(1427)، دائرة المعارف فقه مقارن، چاپ اول‌، قم‌، ناشر مدرسه الامام على بن ابی‌طالبG.
    • ملک افضلی، محسن(1397)، قاعده حفظ نظام، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    • منتظری، حسینعلی(1415)، دراسات فی المکاسب المحرمه، قم: تفکر.
    • موسوی خمینی، سید روح ‌الله(1410)، الرسائل، چ1، قم: اسماعیلیان.
    • نجفی جواهری، شیخ محمد حسن1362()، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، چ7، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
    • نراقی، احمدبن محمدمهدی(1387)،مستند الشیعه فی احکام الشریعه، ج14، قم: موسسه آل البیتD لاحیاء التراث/ موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان.
    • وحید بهبهانی، محمد باقر(1417)، الحاشیة علی مجمع الفائده و البرهان، قم: مؤسسه علامه وحید بهبهانی.

Files

Share

How to cite

Statistics