بررسی اجمالی قاعده الزام

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسنده

دانشجو دکتری تفسیر تطبیقی جامعه المصطفی العالمیه مشهد

چکیده

نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که قاعده الزام، یکی از قواعد مسلم عقلایی و مشهور در فقه امامیه است. بر اساس این قاعده، هر مذهبی به همان احکام و قوانینی که خود بدان اعتقاد و باور دارد، ملزم می شود. از نظر گستره و کاربرد، نیز قاعده ای است عام که علاوه بر ابواب احوال شخصیه، در همه یا در اکثر ابواب فقهی، مانند معاملات به معنی الاعم، قابل اجراست. این قاعده، از جمله قواعد فقهی - حقوقی است که در فقه از جایگاهی والا برخوردار است. این قاعده، گرچه در حقوق خصوصی کاربرد چندانی ندارد، ولی بدون فایده حقوقی نیز نمی باشد. گسترة قاعده در مکاتب مختلف فقهی، علاوه بر مذاهب اسلامی و الهی، شامل ادیان غیر‌الهی و غیر دیندار -مانند مشرکان و بت پرستان- نیز می شود. به طور کلی، باید گفت: اسلام در کنار مسائل فردی و عبادی، به قوانین اجتماعی پرداخته و رفتار اسلام با ادیان دیگر در تمام دوران، رفتاری شایسته و عادلانه بوده و بر پایبندی به عقدها و پیمان ها بین مسلمانان و غیر مسلمانان فرمان داده و بر ضرورت رعایت حقوق مربوط به احوال شخصیه ایشان، از دیرباز تأکید کرده است.
 
برای دریافت اصل مقاله، از نورمگز و یا مگیران ، آدرس های زیر را کپی و در نوار آدرس مرورگر خود وارد نمایید:
مگیران:
 https://www.magiran.com/paper/1441047
نورمگز:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1070346

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Brief Review of the Elzam (requirement) Principle

نویسنده [English]

  • Seyedeh Batool Zea’a Al-din
Ph. D. Student of Comparative Commentary, Al-mustafa International University
چکیده [English]

Research results show that the principle of Elzam (requirement) is certainly one of the rational and well-known principles of the Imami’s jurisprudence. Based on that principle, every religion is required to follow the same principles and regulations which they, themselves, believe or have faith on it. This is a very broad principle as far as its scope and application aspects, which aside of its usage on personal status category; it could be used in all or most of the jurisprudence categories such as trading via its general meanings. This principle is among those jurisprudence legal rules which have a high status within jurisprudence. Even though this principle is not widely used with the personal laws but it is not without any advantages also. This principle’s scope includes different schools of jurisprudence beside the Islamic and divine beliefs, such as non-divine religions and non-religious people, like the polytheists and the idolaters. Generally speaking it should be said: beside the personal rights and prayers, the Islam talks about social principles and it’s behavior towards other religions has been a decent and fair attitude at any given time and it has ordered adherence and troth among Muslims and non-Muslims and aside of accepting the personal and social rights of the non-Muslims, it has been emphasizing on the importance of the rights of their belongings as well since the early ages.

کلیدواژه‌ها [English]

  • rule
  • Elzam (requirement)
  • Non-Muslim
  • Sunni
  • Shia
  • verses
  • narrations
ü      قرآن کریم
ü      احسایى، محمد بن على ابن ابى جمهور(1405)، عوالی اللئالی العزیزیة، چ1، دار سید الشهداء للنشر، قم.
ü      احمدی بهرامی، حمید(1388)، قواعد فقه، مختصر هفتاد و هفت قاعده فقهی حقوقی( با تطبیق بر قوانین)، چ1، دانشگاه امام صادقC، تهران.
ü      اشعرى قمی، احمد بن محمدبن عیسى(بی‌تا)، النوادر.
ü      اصفهانی راغب، ترجمه مفردات، نرم افزار تراث.
ü      اصفهانى، محمد باقر بن محمد تقى، مجلسى دوم(1406)، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، چ1، کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى، قم.
ü      ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1410)، بحار الأنوار، چ1، مؤسسة الطبع و النشر، بیروت.
ü      اصفهانى، محمد تقى، مجلسى اول(1406)، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، چ دوم، مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور، قم.
ü      انصارى‌ دزفولى،  مرتضى(1415)، القضاء و الشهادات‌، محقق/ مصحح: گروه پژوهش در کنگره کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، قم.
ü      ‌ایروانى، باقر(1426)، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة‌، چ3، دار الفقه، قم‌.‌
ü      حر ‌عاملى، محمد بن حسن(1403)، الفوائد الطوسیة، محقق/ مصحح: سیدمهدى لاجوردى حسینى و محمد درودى، چ1، ‌المطبعة العلمیة، قم‌.
ü      حر عاملى، محمد بن حسن(1409)، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة‌، چ1، مؤسسه آل البیت:، قم.
ü      ـــــــــــــــــــــــ(1412)،‌ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة‌، چ1، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد.
ü      حلی، حسین(1415)، بحوث فقهیة، تقریر: سید عزالدین سیدعلى بحر العلوم‌، چ4،‌ مؤسسة المنار، قم‌.
ü      حلى، مقداد بن عبداللّه سیورى(1404)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع،  چ1، کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى، قم.
ü      سایت محمد العبیدان القطیفی
http://www.alobaidan.org/index.php?act=artc&id=525
ü      سبزوارى، سید عبدالأعلى‌(1413)، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، چ4،مؤسسه المنار، قم‌.
ü      شریف‌ کاشانى، ملا حبیب الله(1404)‌، تسهیل المسالک إلى المدارک فی رءوس القواعد الفقهیة‌، چ1، المطبعة العلمیة، قم‌.
ü      شیرازى، سیدمحمد حسینى‌(بی‌تا)،  القواعد الفقهیة، قم‌.
ü      شیرازى، ناصر مکارم(بی‌تا)، القواعد الفقهیة‌، مدرسه الامام علی بن ابی طالبC، قم.
ü      صدوق، محمد بن على بن بابویه(1403)، معانی الأخبار، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.
ü      ـــــــــــــــــــــــــــ(1413)، من لا یحضره الفقیه، چ2، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.
ü      ـــــــــــــــــــــــــــ(بی‌تا)، علل الشرائع، کتابفروشى داوری، قم.
ü      ـــــــــــــــــــــــــــ(1413)، من لا یحضره الفقیه، چ2، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ü      طباطبایى حکیم، سیدمحسن(1416)، مستمسک العروة الوثقى، چ1، مؤسسة دار التفسیر، قم.
ü   طباطبایى یزدى، سیدمحمد کاظم(1415)، سؤال و جواب، محقق/ مصحح: سیدمصطفى محقق، سیدمحمد مدنى بجستانى و سیدحسن وحدتى شبیرى‌، چ1، ‌مرکز نشر العلوم الإسلامی، تهران‌.
ü      طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن(1407)، تهذیب الأحکام‌، چ4، دار الکتب الإسلامیة، تهران‌.
ü      ـــــــــــــــــــــــــــ(1390ق)، الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، چ1، دارالکتب الإسلامیة، تهران.
ü      عاملى، محمدبن مکى(1417)، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، چ2، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.
ü      علامه حلى(1413)، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، چ2، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ü      فرحی، سید علی(1390)، تحقیق در قواعد فقهی اسلام، دانشگاه امام صادقC، تهران.
ü      فیض کاشانى، محمد محسن ابن شاه مرتضى(1406)، الوافی، چ1، کتابخانه امام امیرالمؤمنینC، اصفهان.
ü      ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1418)، الأصفى فى تفسیرالقرآن، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى، قم.
ü      قراملکی، حسن بهاری، مقاله قاعده الزام
 http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=28168
ü      قرطبى، محمد بن احمد(1364)، الجامع لاحکام القرآن، انتشارات ناصر خسرو، تهران‏.
ü      لطفی، اسد الله(1389)، قواعد فقه حقوقی وجزایی، انتشارات خرسندی، تهران.
ü      محقق داماد یزدى، سید مصطفى(بی‌تا)، بررسى فقهى حقوق خانواده - نکاح و انحلال آن، قم.
ü      مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی(1379)، مأخذشناسی قواعد فقهی، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
ü      مصطفوى، سید محمد کاظم(1421)، مائة قاعدة فقهیة، چ4، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.
ü      معرفت، محمد هادی(1420)، مجله الفکر الاسلامی، شماره 21 و 22 و 22.
ü      موحدى ‌لنکرانى، محمد فاضل(1428)، القواعد الفقهیة، قم.
ü      موسوى‌ بجنوردى، سیدحسن بن آقا بزرگ(1419)، القواعد الفقهیة‌، محقق/ مصحح: مهدى مهریزى و محمدحسن درایتى، چ1، نشر الهادی‌، قم.
ü      نجفى کاشف الغطاء،  حسن بن جعفر بن خضر(1422)، أنوار الفقاهة- کتاب النکاح‌، چ1، نجف اشرف.
ü      نجفى،  محمدحسن‌(بی‌تا)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام‌،  محقق/مصحح: عباس قوچانى و على آخوندى، چ7، دار إحیاء التراث العربی، بیروت‌.
ü      یوسفى فاضل، حسن بن ابى طالب(1417)، کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، چ3، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.
ü  http://tebyan-zanjan.ir/dgbooks/feqh/library/26/26.htm
ü  http://www.hawzah.net/fa/bookview.html?BookArticleID=24009