بررسی قبض و بسط کیفرهای حدی

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی

2 کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی

چکیده

کیفرهای حدی، بخش عمده‌ای از حقوق جزایی اسلام را تشکیل می‌دهد. این نوع کیفرها ‌که دارای ویژگی‌های متمایزی است‌، مانند همه احکام شریعت برخاسته از مصالح و حکمت‌های حکیمانه‌ای می‌باشد. اجرای درست این کیفرها(با توجه به شرایط و جوانب گوناگون) آثار بسیار ارزنده‌ای در پی‌ دارد. در نگاه نخست به نظر می‌رسد این نوع کیفرها ثابت و غیر قابل تغییر است، اما با کنکاش در متون شرعی، روشن می‌شود که این نوع کیفرها نیز به نحوی بسیار مدبرانه از انعطاف‌پذیری ظریف و قاعده‌مندی برخوردار است، به‌گونه‌ای که در زوایای مختلف همچون مقام اثبات، پیگیری، اجرا و در قالب تبدیل و تخفیف، امکان قبض و در برخی موارد امکان بسط از جانب خود شارع مقدس تعبیه شده است تا با شرایط زمانی و مکانی سازگاری داشته باشد.
 
برای دریافت اصل مقاله، از نورمگز و یا مگیران ، آدرس های زیر را کپی و در نوار آدرس مرورگر خود وارد نمایید:
مگیران:
 https://www.magiran.com/paper/1524390
نورمگز:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1199270

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The study of contraction and expansion of Had punishments

نویسندگان [English]

  • reza daneshvar sani 1
  • Qudratullah Ramazani 2
1 Assistant professor of Razavi University of Islamic
2 M. A. in criminal law, Al Mustafa international university
چکیده [English]

The Had punishments (fixed Islamic punishments) constitute a major part of the Islamic criminal law. This kind of the punishments which have especial characteristics, like all Islamic rules stem from logical interests and reasons. The true execution of these punishments, regarding the various conditions and aspects, have very valuable results. In the first glance, this kind of the punishments seem constant and unchangeable, but by investigation in the religious texts it becomes clear that this kind of punishments also in a very wise way have a systematic and exact flexibility, so that in several aspects like the case of proof, prosecution, inforcement and in the form of change and mitigation, the possibility of contraction and in some cases expansion is located by the Holy legislator (Allah) himself to conform with the time and location conditions

کلیدواژه‌ها [English]

  • Had punishments
  • contraction and extraction
  • contraction of hodood
  • expansion of hodood
  • interests and harms
  • philosophy of punishment.  
-  قرآن کریم.
-   نهج البلاغه.
-   ابوجعفر طوسى، محمد بن حسن(1400ق)، النهایة، چ2، دار الکتاب العربی، بیروت.
-  ـــــــــــــــــــــــــ (1407ق) الخلاف، چ1، دفتر انتشارات اسلامى، قم.
-  ابوجعفر کلینى، محمد بن یعقوب(1407ق)، الکافی، چ4، دار الکتب الإسلامیة، تهران.
-  أبوعبد الله یمنی، محمد بن ابراهیم(1987م)، إیثار الحق على الخلق، چ1، دار الکتب العلمیة، بیروت.
-  بهجت، محمدتقى(1428ق)، استفتاءات؛ چ1، دفتر حضرت آیت‌الله بهجت، قم.
-  تبریزى، جواد بن على(1417ق)، أسس الحدود و التعزیرات، چ1، دفتر مؤلف، قم.
-  جزیرى، عبدالرحمن؛ غروى، سیدمحمد و یاسر مازح‌(1419ق)، الفقه على المذاهب الأربعة و مذهب أهل البیت]، بیروت.
-  جمعى از مؤلفان(بی‌تا)، مجله فقه اهل‌بیت]، چ1، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، قم.
-  جمعى از پژوهشگران (زیر نظر هاشمى شاهرودى، سیدمحمود)(1426ق)‌، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت]، قم‌.
-  ـــــــــــــــــــ (1417ق)، معجم فقه الجواهر، چ1، الغدیر للطباعة و النشر، بیروت.
-  جوهرى، اسماعیل‌بن حماد(1410ق)، الصحاح، چ1، دارالعلم للملایین، بیروت.
-  حاجی‌ده‌آبادی، احمد(1389ق)، چ2، قواعد فقه جزایی، قم.
-  خسروشاهی، دکتر قدرت الله(بی‌تا)، فلسفه قصاص.
-  رمضانی، قدرت‌الله(1389)، فـلسفـه مجـازات از دیدگاه اسلام(تحقیق پایانی مقطع کارشناسی)، جامعة المصطفی العالمیة مشهد مقدس.
-  ژان پرادل(1390)، تاریخ اندیشه‌های کیفری، مترجم: علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چ5، انتشارات سمت، تهران.
-  سبحانى، جعفر(بی‌تا)، الاضواء على عقائد الشیعة الامامیة، موسسه امام صادق}‏، قم‏.
-  سبزوارى، سید عبدالأعلى(1413ق)، مهذّب الأحکام، چ4، مؤسسه المنار، قم.
-  صدر، سید محمدباقر(1408‍ق)، مباحث الأصول.
-  مطهرى، مرتضى(1387)، فقه و حقوق(مجموعه آثار)، چ7، انتشارات صدرا، قم.
-  حر عاملى، محمد بن حسن(1409ق)، وسائل الشیعة، چ1، مؤسسه آل‌البیت]، قم.
-  صدوق، محمد بن علی(1386)، علل الشرایع، چ1، کتابفروشى داورى، قم.
-  ــــــــــــــــــ(1413ق) من لایحضره‌الفقیه، چ2، دفتر انتشارات اسلامى، قم.
-  طباطبایى حائرى، سیدعلى(1418ق)، ریاض المسائل، چ1، مؤسسه آل‌البیت]، قم.
-  عاملى، بهاءالدین محمد و ساوجى، نظام بن حسین(1429ق)، جامع عباسى، دفتر انتشارات اسلامى قم‌.
-  عوده، عبدالقادر(بی‌تا)، التشریع الجنائی، دار الکاتب العربی، بیروت.
-  غزالی، أبوحامد(1417ق)، المستصفى، دارالکتب، بیروت.
-  غفوری ثانی، اسدالله(1393)، قانون مجازات اسلامی1392، چ1، انتشارات رادکان.
-  فاضل لنکرانى، محمد(بی‌تا)، جامع المسائل(فارسى)، چ11، انتشارات امیر قلم، قم.
-  فراهیدى، خلیل بن احمد(1410ق)‌، کتاب العین، چ2، قم.
-  قاسمى، محمدعلى و پژوهشگران(1426ق)، فقیهان امامى و عرصه‌هاى ولایت فقیه، چ1، انتشارات دانشگاه علوم اسلامى رضوى، مشهد.
-  قربان‌نیا، ناصر(1377)، «فلسفه مجازات»، فصلنامه نقد و نظر، ش: 15 و 16.
-  قرشى، سید على‌اکبر(1412ق)، قاموس قرآن، چ6، دار الکتب الإسلامیة، تهران.
-  مجلسى، محمد باقر(1410ق)، بحار الأنوار، چ1، مؤسسة الطبع و النشر، بیروت.
-  نورى، میرزا حسین(1408ق)، مستدرک الوسائل، چ1، مؤسسه آل البیت]، بیروت.
-  محقق حلى، نجم‌الدین جعفر(1408ق)، شرائع الإسلام، چ2، مؤسسه اسماعیلیان، قم.
-  ـــــــــــــــــــــــ(1412ق)، نکت النهایة، چ1، دفتر انتشارات اسلامى، قم.
-  قمّى، محمد مؤمن(1422ق)‌، مبانی تحریر الوسیلة(کتاب الحدود‌)، چ1، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، تهران.
-  مشکینى، میرزا على(بی‌تا)، مصطلحات الفقه‌.
-  محمود، عبدالرحمان(بی‌تا)‌، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة‌.
-  مصطفوى، حسن(1402ق‌)‌، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‌، چ1، مرکز الکتاب للترجمة و النشر‌، تهران.
-  مظفر، محمدرضا(بی‌تا)، اصول الفقه، چ5، انتشارات اسماعیلیان.
-  مغنیه، محمدجواد(1421ق)، فقه الإمام الصادق}، چ2، مؤسسه انصاریان، قم.
-  مکارم شیرازى، ناصر(1427ق)، استفتائات جدید، چ2، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب}، قم.
-  ـــــــــــــــــ(1418ق)، أنوار الفقاهة، کتاب الحدود والتعزیرات، چ1، انتشارات مدرسة الإمام‌علی‌بن‌أبی‌طالب}، قم.
-  ـــــــــــــــــــ(1427ق)، ‌دائرة المعارف فقه مقارن‌، چ1، انتشارات‌ مدرسه امام على‌بن ابى‌طالب}، قم.
-  منتظرى نجف‌آبادى، حسین‌على(1429ق)، حکومت دینى و حقوق انسان، چ1، ارغوان دانش، قم.
-  ـــــــــــــــــــــــــ(1429ق)، مجازات‌هاى اسلامى و حقوق بشر، چ1، ارغوان دانش، قم.
-  منصور، جهانگیر(1387)، قانون مجازات اسلامی1370، چ5، نشر دیدار، تهران.
-  موسوى اردبیلى، سید عبد الکریم(1427ق)، فقه الحدود و التعزیرات، چ2، مؤسسة النشر لجامعة المفید، قم.
-  موسوى بجنوردى، سیدمحمد(1401ق)، قواعد فقهیه، چ3، مؤسسه عروج، تهران.
-  موسوى خمینى، سید روح‌اللّه(بی‌تا)، تحریر الوسیلة، چ1، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم.
-  موسوى خویى، سید ابوالقاسم(1410ق)، تکملة المنهاج، نشر مدینة العلم، قم.
-  ـــــــــــــــــــــــ(1422ق) مبانی تکملة المنهاج، چ1، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، قم.
-  موسوى زنجانى، سید ابراهیم(1413ق)، عقاید الامامیة الاثنی عشریة، چ3، موسسة الاعلمی‏، بیروت.
-  موسوى گلپایگانى، سید محمدرضا(1412ق)، الدر المنضود فی أحکام الحدود، چ1، دار القرآن الکریم، قم.
-  نائینى، محمد حسین(1368ق)، أجود التقریرات، انتشارات مصطفوى، قم.
-  نجفى، محمدحسن(بی‌تا)، جواهر الکلام، چ7، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
هاشمى شاهرودى، سیدمحمود(1419ق).