بررسی‌فقهی ‌و حقوقی‌ مهریه‌ زوجۀ مسلمه غیر مدخول ‌بِها

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

ازدواج یک سنت دیرینه بشری است که اسلام، بخشی از احکام عرفی آن را تأیید کرده است. این پیوند وثیق، آثار مالی و غیرمالی را به دنبال می‌آورد. یکی از مصادیق مهم حقوق مالی زن در تشکیل خانواده و تداوم آن، مهریه زن است. در مهریه، نصف مهرالمسمی با ایجاب و قبول عقد نکاح منجّز می‌گردد و نیم دیگر آن بعد از رابطه تام جنسی قطعی می‌شود. در این پژوهش که از نوع توصیفی‌ـ‌تحلیلی است به این پرسش مهم پاسخ داده می‌شود که هرگاه زن به دین اسلام مشرف گردد و همسر وی همچنان بر کفر خویش باقی بماند، آیا انفساخ زوجیت به سبب مسلمان شدن زوجه، مهریة عرفی وی را زایل می‌کند و زوجه را مصداقی از قاعدة اقدام علیه خود، قرار می‌دهد؟ یا اینکه حق دریافت نصف مهریه را از همسر غیر مسلمان خود دارد؟ یافته این پژوهش به خلاف نظر مشهور، استحقاق زوجه مسلمه نسبت به مهریه خویش است. 
 
برای دریافت اصل مقاله، از نورمگز و یا مگیران ، آدرس های زیر را کپی و در نوار آدرس مرورگر خود وارد نمایید:
مگیران:
 https://www.magiran.com/paper/1815082
نورمگز:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1327839

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The legal and jurisprudential study of marriage portion (Mahr) of the non-intercoursed Muslim wife

نویسندگان [English]

  • Jamileh Afrooshteh 1
  • Amir Hamza Salarza’ee 2
1 MA student of jurisprudence and the bases of the law, Sistan and Baluchestan University
2 Associate professor at faculty of jurisprudence and the bases of the Islamic law, Sistan and Baluchestan University
چکیده [English]

Marriage is an old humane costume that Islam has confirmed some of its customary rules. This strong contract entails some financial and non-financial consequences. One of the rights of women in constitution and stabilization of family is marriage portion (Mahr). Half of the agreed Mahr becomes certain just as the contract is made and the other half after a complete sexual intercourse between the couples. The present paper which is a descriptive-analytic research answers this important question that if the wife converts to Islam but the husband is still Non-Muslim, whether the annulment of the marriage due to conversion of the woman to Islam expires her Mahr and makes her as a subject to the rule of action against self or she has the right to half of her Mahr? The finding of the present paper unlike the viewpoint of majority of the jurists is that the Muslim wife has the right to her Mahr.

کلیدواژه‌ها [English]

  • unbelieving
  • Mahr
  • annulment before intercourse
  • dissolution before intercourse
  • the Muslim convert wife
قرآن کریم
-         ابن‌قدامه، عبدالله بن احمد(1388)، المغنی، مندرج در: www.lib.efatwa.ir
-         ابن‌منظور، محمد بن مکرم(1405ق)، لسان العرب،  قم: نشر ادب الحوزه.
-         اقدامی، داوود و محمدرضا فولادی(1391)، کلیات علم حقوق، تهران: فرانما.
-         امام خمینی، روح الله(1386)، تحریر الوسیله، تهران: مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام خمینی(ره).
-         بحر العلوم، سیدمهدی(1363)، رجال السید بحر العلوم، مندرج در: www. alfeker.net
-         بحرانی، یوسف(1408ق)، الحدائق الناظرۀ فی أحکام العترۀ الطاهرۀ،  قم: مؤسسه للنشر الاسلامیه.
-         بلخی،  نظام‌الدین(1310)، الفتاوى الهندیة، قم: دارالفکر.
-         حرعاملی، محمد بن حسن(1387)، وسائل الشیعۀ إلی تحصیل مسائل الشریعۀ،  قم: دار احیاء التراث العربی.
-         ــــــــــــــــــــــــــ(1414ق)، وسائل الشیعۀ إلی تحصیل مسائل الشریعۀ،  قم: مؤسسه آل البیت].
-         حلی، حسن بن یوسف(1410ق)، ارشاد الاذهان الی أحکام الایمان، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
-         ــــــــــــــــــــــ(1417ق)، خلاصۀ الاقوال، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
-         ــــــــــــــــــــــ(1387)، ایضاح الفوائد فی شرح إشکالات القواعد، ج1، قم: المطبعۀ العلمیۀ.
-         خراسانی، محمد کاظم(1423ق)، کفایة الاصول،  قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
-         راغب اصفهانی، حسین(1427ق)،  المفردات فی غریب القرآن،  تحقیق: صفوان عدنان،  قم: طلیعه النور.
-         روحانی، محمدصادق(1411ق)، فقه الصادق}، قم: مؤسسه دار الکتاب.
-         سرخسی،  محمد بن احمد(1414)، المبسوط، بیروت: انتشارات دار المعرفۀ.
-         شهیدی، مهدی(1388)، سقوط تعهدات، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
-         صالحی، علاء‌الدین(ق1419)، الإنصاف فی معرفة الراجح من الخلاف(على مذهب الإمام أحمد بن حنبل)؛ بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
-         صالحی، مرضیه(1383)، «جایگاه زن در قرآن و تورات» مجله بینات، ش42.
-         صدوق، محمد بن علی(1363)، من لایحضرالفقیه، قم: جماعۀ المدرسین فی الحوزۀ العلمیه.
-         ــــــــــــــــــــــ(1415ق)، المقنع،  قم: مؤسسه الامام الهادی}.
-         ــــــــــــــــــــــ(1966م)، علل الشرایع، نجف: منشورات المکتبۀ الحیدریه.
-         صفایی، حسن و اسدالله امامی(1372)، حقوق خانواده(نکاح و انحلال)،  تهران: دانشگاه تهران.
-         طباطبایی، علی(1420ق)، ریاض‌المسائل فی بیان أحکام الشرع بالدلائل، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
-         طبرسی، فضل بن حسن(1415ق)، مجمع البیان، لبنان، بیروت: مؤسسۀ الأعلمی للمطبوعات.
-         ـــــــــــــــــــــــ(1421ق)، جوامع الجامع،  قم،  مؤسسۀ النشر الاسلامی.
-         طریحی، فخر الدین(1367)، مجمع البحرین، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. 
-         طوسی، محمد بن حسن(1365)، تهذیب الاحکام (شرح المقنعۀ للشیخ المفید)، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
-         طوسی، محمد بن حسن(1388)، المبسوط فی الفقه الامامیه، قم: المکتبۀ المرتضویۀ لاحیاء الآثار الجعفریه.
-         ـــــــــــــــــــــــ(1415ق)، رجال طوسی، چ1، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
-         ـــــــــــــــــــــــ(1417ق)، الفهرست، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
-         فیض کاشانی، محمد بن مرتضی(1416ق)، تفسیر صافی،  تهران: دار الکتب الاسلامیه.
-          کاتوزیان، ناصر(1374)، دوره مقدماتی حقوق مدنی(اعمال حقوقی)، تهران: انتشار و بهمن برنا.
-         کاتوزیان، ناصر(1378)، حقوق مدنی(خانواده)نکاح و طلاق روابط زن  شوهر،  تهران: انتشار و بهمن برنا.
-         کلینی، محمد بن یعقوب(1367)، الاصول من الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
-         محقق‌حلی، ابوالقاسم نجم‌الدین(1410ق)، مختصرالنافع فی فقه الامامیه، قم: مؤسسۀ البعثه.
-         مدنی، مالک بن انس(1415)، المدون،  ج4، بیروت: دار الکتب العلمیة.
-         مرغینانی، علی بن ابی‌بکر(بی‌تا)، الهدایة فی شرح بدایة المبتدی،  بیروت: دار احیاء التراث العربی.
-         مروارید، علی اصغر(1413)، ینابیع الفقیه، بیروت: مؤسسۀ فقه الشیعه.
-         مظفر، محمدرضا(1370)، اصول الفقه، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
-         مغربی، قاض النعمان(1119ق)،  دعائم الاسلام، مصر: دار المعارف.
-         ـــــــــــــــــــ(1364)، المعتبر فی شرح المختصر، قم: مؤسسه سیدالشهدا}.
-         مغنیه، محمد جواد(1393)، الفقه علی المذاهب الخمسه، ترجمه حمید مسجد سرایی و مصطفی جباری، چ1، تهران:  شرکت نشر بهینه فراگیر.
-         مفید، محمد بن محمد النعمان(1430ق)، المقنعه،  قم: مؤسسۀ النشر الاسلامیه.
-         موسوی بجنوردی،  میرزا حسن(1413)، القواعد الفقهیه،  تهران: منشورات مکتبه الصدر.
-         میدانی، عبدالغنی(بی‌تا)،  اللباب فی شرح الکتاب،  محمد محی‌الدین عبد الحمید،  بیروت: المکتبة العلمیة.
-         نجاشی، احمد بن علی(1416)، رجال نجاشی، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
-         نجفی، محمد حسن(1366)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران: المطبعۀ الاسلامیۀ.
-         نوری، حسین(1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسه آل‌البیت] لاحیاءالتراث.
-         ـــــــــــــ(1416)، خاتمۀ المستدرک، قم: مؤسسۀ آل‌البیت] لاحیاء التراث.
-         واعظ حسینی بهسودی، سیدمحمد سرور(1417ق)، مصباح الاصول، تقریرات درس خارج آیت‌الله خویی، قم: مکتبه الداوری.