چیستی حقوق بشر

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسندگان

1 جامعه المصطفی العالمیه

2 دانشیار فلسفه حقوق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

در این پژوهش، چیستی حقوق بشر از نظر معنا و ماهیت و بررسی تعریف‌ها و اصطلاحات آن مورد بحث قرار گرفته است. به دلیل آنکه حقوق بشر از دو واژه «حق» و «بشر» ترکیب شده، تبیین معنای آن وابسته به تبیین مفاهیم حق و بشر است. اختلاف نظر درباره ماهیت حق و حقیقت بشر، دستیابی به تعریف و تفسیر جامع از حقوق بشر را نیز دشوار ساخته است. مقاله حاضر با بررسی دیدگاه‌های مختلف در معنای حق و بررسی نگرش اسلام و حقوق بشر مدرن درباره انسان، به تبیین معنای حقوق بشر پرداخته و در نهایت، هویت مشترک همه تعریف‌ها را در این می‌داند که: حقوق بشر مربوط به انسان بما هو انسان است و در برخورداری از آن جز انسان بودن، هیچ‌گونه قیدی لحاظ نمی‌گردد، لکن به دلیل اختلاف نظر در چیستی «حق» و «حقیقت انسان»، این حقوق به صورت‌های گوناگون تفسیر شده است. چنان‌که وجود تفسیرهای مختلف از آن، سبب شده تا مفهوم این حقوق در یک اصطلاح خاص، تنها بر حقوق بشر مدرن اطلاق گردد.
 
برای دریافت اصل مقاله، از نورمگز و یا مگیران ، آدرس های زیر را کپی و در نوار آدرس مرورگر خود وارد نمایید:
مگیران:
 https://www.magiran.com/paper/1961113
نورمگز:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1444078

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The nature of human rights

نویسندگان [English]

  • Muhammad Saalem Muhseni 1
  • Muhammad Hosein Talebi 2
1 Ph.D. in Islamic Philosophy at Al-Mustafa International University
2 Associate Professor of Philosophy of Law, Research Institute of Hawzeh and University
چکیده [English]

The present paper has studied the definition and nature of human rights and discussed the terms belonging to the issue. Given that the term human rights is consisted of “Right” and “Human” its definition depends on explanation of the concepts of the two words. Disagreements about the nature of Right and Human have made it difficult to offer a comprehensive definition of human rights. The present paper has explained the meaning of human rights by discussing the different ideas about the meaning of Right and the viewpoints of Islam and the modern human rights about Human, and finally considers the following statement as the common definition among all the definition: “human rights belong to the mankind by itself and no additional condition is taken in enjoying these rights”. But due to controversies about the nature of Right and Human, these rights have been interpreted in different ways. Likewise, these different interpretations have caused the concept to be used only for modern human rights

کلیدواژه‌ها [English]

  • meaning of right
  • meaning of human
  • meaning of human rights
  • terms belonging to human rights
منابع و مآخذ:
-   آخوند خراسانی، محمد کاظم(1406ق)، حاشیة المکاسب، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-   ابن منظور، محمد بن مکرم(1414ق)، لسان العرب، ج10، تصحیح: احمد فارس صاحب الجوائب، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع/ دار صادر‌.
-   اصفهانی، محمد حسین کمپانی(1418ق)، حاشیة کتاب المکاسب، ج1، تصحیح: عباس محمد آل سباع قطیفى‌، قم: انوار الهدی.
-   اعلامیه جهانی حقوق بشر(1948م)
-   امامی، حسن(1389)، حقوق مدنی؛ ج4، تهران: انتشارات اسلامیه.
-   انصاری، مرتضی(1415)، کتاب المکاسب، ج3، قم: کنگره جهانی شیخ اعظم انصاری.
-   بادرین، مسعود ای(1384)، «حقوق بشر و حقوق اسلام: اسطوره ناهمخوانی»، مجموعه مقالات مبانی نظری حقوق بشر؛ ترجمه‌: مصطفی فضائلی، قم: مرکز مطالعات حقوق بشر دانشگاه مفید، ص ۲۳۶-215.
-   باقرزاده، محمد رضا(1384)، «اندیشه جهان‌شمولی حقوق بشر(دیدگاه مقایسه‌ای میان اعلامیه جهانی و اسلام)»، کتاب نقد، ش 36، ص38-3.
-   الجابری، محمد عابد(2002م)، «مفاهیم الحقوق و العدل فی النصوص العربیة-الاسلامیة»، حقوق الانسان فی الفکر العربی- دراسات فی النصوص، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة، ص۷۶-25.
-   جانسون، گلن(1378)، اعلامیه جهانی حقوق بشر و تاریخچه آن، ترجمه‌ محمد جعفر پوینده، تهران: نشر نی.
-   جعفری لنگرودی، محمد جعفر(1380)، مقدمه عمومی علم حقوق؛ تهران: گنج دانش.
-   ــــــــــــــــــــــــــ(1384)، ترمینولوژی حقوق؛ تهران: گنج دانش.
-   جعفری، محمد تقی(1390)، حقوق جهانی بشر، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
-   جوادی آملی، عبدالله(1381)، صورت و سیرت انسان در قرآن(تفسیر موضوعی قرآن کریم)، قم: اسراء.
-   ــــــــــــــــــ(1383)، فلسفه حقوق بشر؛ قم: اسراء.
-   ــــــــــــــــــ(1385)، تفسیر انسان به انسان؛ قم: اسراء.
-   ــــــــــــــــــ(1388)، حق و تکلیف در اسلام، قم: اسراء.
-   جونز، پیتر(1387)، حقوق، ترجمه: سید رضا حسینی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
-   حقیقت، سید صادق(1384)، «مبانی نظری حقوق بشر: نسبت‌سنجی ادله برون‌دینی و درون‌دینی»، مجموعه مقالات مبانی نظری حقوق بشر، قم: مرکز مطالعات حقوق بشر دانشگاه مفید، ص346-331.
-   حکمت، نصرالله(1384)، «حقوق کدام بشر؟»، مجموعه مقالات مبانی نظری حقوق بشر، قم: مرکز مطالعات حقوق بشر دانشگاه مفید، ص357-347.
-   حکیم، سید محسن طباطبایی(بی‌تا)، نهج الفقاهة؛ قم: انتشارت 22 بهمن.
-   خمینی، سید روح الله(1421ق)، کتاب البیع، ج1، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی;.
-   خویی، سید ابوالقاسم(1419ق)، مصباح الفقاهة، ج2، مقرر: محمد علی توحیدی.
-   دانش‌پژوه، مصطفی(1391)، مقدمه علم حقوق(با رویکرد به حقوق ایران و اسلام)، قم/ تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه/ سمت.
-   الدباس، علی محمد و أبوزید، علی علیان(2011م)، حقوق الإنسان و حریاته و دور شرعیة الاجراءات الشرطیة فی تعزیزها، عمان: دار الثقافة للنشر و التوزیع.
-   دهخدا، علی اکبر(1377)،  لغت‌نامه دهخدا، ج6، تهران: انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
-   راسخ، محمد(1381)، حق و مصلحت(مقالاتی در فلسفه حقوق، فلسفه حق و فلسفه ارزش)، تهران: طرح نو.
-   راغب اصفهانی، حسین بن محمد(1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن؛ لبنان/ سوریه: دار العلم/ الدار الشامیة‌.
-   طالبی، محمد حسین(1390)، «چالشی در مهمترین نظریه های فلسفی غرب درباره معنای حق»، نامه مفید، ش88، ص122-103.
-   ــــــــــــــــــ(1393)، درآمدی بر فلسفه حق، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
-   طباطبایی یزدی، محمد کاظم(1421ق)، حاشیة المکاسب، ج1، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
-   عبدالکافی، اسماعیل عبدالفتاح و القاضی، زکریا(2006م)، معجم مصطلحات حقوق الانسان، قاهره: مرکز الاسکندریة للکتاب.
-   فلسفی، هدایت الله(1374)، «تدوین و اعتلای حقوق بشر در جامعه بین المللی»، تحقیقات حقوقی، ش16 و 17، ص136-93.
-   قاری سید فاطمی، محمد(1380)، «تحلیل مفاهیم کلیدی حقوق بشر معاصر حق، تعهد، آزادی، برابری و عدالت»، تحقیقات حقوقی، ش33 و34، ص266-209.
-   قاری سید فاطمی، محمد(1390)، حقوق بشر در جهان معاصر، ج1، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش.
-   قربان‌نیا، ناصر(1387)، حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
-   کاتوزیان، ناصر(1382)، مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، تهران: شرکت سهامی انتشار.
-   ـــــــــــــ(1385)، فلسفه حقوق، ج3، تهران: شرکت سهامی انتشار‌.
-   محقق داماد، سید مصطفی(1385)، «گفتگو با حجت‌الاسلام دکتر محقق داماد»، حق، حکم و تکلیف، به کوشش: سیف‌الله صرامی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ص194-171.
-   مصباح یزدی، محمدتقی(1376)، معارف قرآن(خداشناسی، کیهان‌شناسی، انسان‌شناسی)، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
-   ـــــــــــــــــــــ‌(1388)، نگاهی گذرا به حقوق بشر از دیدگاه اسلام، نگارش: عبدالحکیم سلیمی،‌ قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
-   ـــــــــــــــــــــ(1391)، نظریه حقوقی اسلام، ج1، تحقیق‌: محمدمهدی نادری قمی و محمدمهدی کریمی‌نیا، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;‌.
-   موحد، محمد علی(1381)، در هوای حق و عدالت، تهران: نشر کارنامه.
-   موسویان، سید ابوالفضل(1382)، ماهیت حق، تهران: مؤسسه چاپ و نشر عروج.
-   نبویان، محمود(1388)، حق و چهار پرسش بنیادین، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
-   نراقی، ملا مهدی(1423ق)، جامع الأفکار و ناقد الأنظار، تصحیح و تقدیم: مجید هادی‌زاده، تهران: انتشارات حکمت.
-   هاشمی، سید محمد(1384)، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، تهران: نشر میزان.
-   هاشمی، محمد منصور(1384)، «حقوق بشر و دین؛ تعامل‌ها و تقابل‌ها»، مجموعه مقالات مبانی نظری حقوق بشر، قم: مرکز مطالعات حقوق بشر دانشگاه مفید، ص647-633.
-   Donnelly, Jack(1993), Universal Human Rights in Theory and Practice; Ithaca, New York: Cornell University press.
-   Donnelly, Jack(2007), International Human Rights; 3d Edition. Westview press.