بررسی جمع‌بندی‌های روایات تعیین‌کنندۀ مقدار تعزیر

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسنده

دانشگاه تهران

چکیده

مقدار «تعزیر» از مسائل اختلافی در فقه جزایی اسلام است و نظریات مختلف فقها درباره آن، برگرفته از روایات می‌باشد. فقها در این خصوص، دو رویکرد دارند؛ بر اساس جمع بین روایاتی که در آن‌ها برای تعزیر مقدار معین شده و بر اساس روایاتی که بدون تعیین مقدار، تعزیر را در اختیار حاکم می‌داند. بنابراین، تحقیق درخصوص این اختلاف نظرها ضروری است. تحقیق حاضر دو سؤال دارد؛ کیفیت جمع روایات تعیین کننده مقدار تعزیر چگونه است؟ نتیجه جمع بین روایات مذکور چیست؟ پژوهش حاضر، کیفی است و با روش تبیینی در پی کشف چگونگی جمع بین روایات پیش‌گفته و نیز کاربرد عملی نتیجه این جمع می‌باشد. روایات باب تعزیر ِدارای مقدار، در این مقاله، جمع‌آوری، واکاوی و چهار نظریه درباره کیفیت جمع بین آن‌ها، بررسی و تحلیل شده است. در حاصل جمع، دو فقیه، روایت عبید(متناسب با حد هر گناه) را ترجیح داده‌اند و نظریه دو فقیه دیگر، یکی عمل طبق روایت فقه ‌الرضا7(بین 11 تا 39) و دیگری عمل بر اساس حدیث حماد(کمتر از 40) است. واکاوی آرای فقیهان، حاکی است که فقیهان، در مقامی غیر از جمع روایات، تصریح کرده‌اند که کمتر بودن حد از تعزیر، مشهور بین فقهاست و هیچ تصریحی در روایات ندارد. ثانیاً متناسب بودن تعزیر هرگناه با حد آن، استحسان عقلی است که حجت نیست، علاوه ‌بر آن، هرگناهی حد ندارد؛ ثالثاً به دلیل اصل، روایات و ظهور اتفاق، هیچ تقدیری در تعزیر نیست و واگذاری آن به امام یا حاکم از مسلمات فقه است.
 
 
برای دریافت اصل مقاله، از نورمگز و یا مگیران ، آدرس های زیر را کپی و در نوار آدرس مرورگر خود وارد نمایید:
 
مگیران:
 
 https://www.magiran.com/paper/2193079
نورمگز:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1710113

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining the conciliations of the narrations that determine the amount of Ta'zir

نویسنده [English]

  • mohammad.ali tablebi ashtiani
tehran
چکیده [English]

The amount of "ta'zir" is one of the controversial issues in the criminal jurisprudence of Islam and different views of jurists about it are taken from narrations. The jurists have two approaches in this regard; based on the conciliation of the narrations in which the amount is determined for ta'zir and according to the narrations in which the ta'zir is given to the ruler (judge) without determining the amount. Therefore, research on these differences is essential. The present study has two questions; how is the reconciliation of narrations that determine the amount of ta'zir? What is the result of reconciliation of the mentioned narrations? The present study is qualitative and seeks with an explanatory method to discover how to conciliate the aforementioned narrations and also the practical application of the result of this conciliation. In this article, the narrations of the chapter on ta'zir which determine the quantity of it have been collected, analyzed and four theories about the quality of conciliation between them have been studied and analyzed. As a result, two jurists have preferred the narration of Obaid (commensurate with the Hadd of each sin) and the theory of the other two jurists is one according to the narration of the  Fiqh Al Reza (jurisprudence of Reza) (between 11 and 39 whips) and the other is following the hadith of Hammad (less than 40). Analysis of the opinions of the jurists indicates that the jurists, in a position other than the conciliation of narrations, have stated that the lower limit of ta'zir is only well known among the jurists and has no explicit document in the narrations. Secondly, the proportionality of the ta'zir of every sin with its Hadd is a rational preference that is not a proof, in addition, not every sin has a Hadd; Thirdly, according to the principle, narrations and the appearance of consensus, there is no determination of limit in ta'zir and leaving it to the Imam or the ruler is a definite matter of jurisprudence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ta'zir
  • conciliation of the narrations
  • narrations on ta'zir
  • quantity of ta'zir
- ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم‌(1414ق)، لسان العرب‌، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع‌.
- اردبیلی، احمد بن محمد(1403ق)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- اردبیلی، سید عبدالکریم موسوی(1427ق)، فقه الحدود و التعزیرات، قم: مؤسسة النشر لجامعة المفید.
- امام خمینی، سیدروح الله(بی‌تا)، تحریر الوسیلة، قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم.
- برقی، احمد بن محمد(1371ق)، المحاسن، قم: دار الکتب الإسلامیة‌.
- تمیمی آمدی، عبدالواحد بن ‌محمد(1410ق)، غررالحکم و دررالکلم‏، قم، دار الکتاب الإسلامی‏‏.
- حر عاملی، محمد بن حسن(1409ق)، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، قم: آل البیت:.
- خویی، سید ابوالقاسم(1422ق)، مبانی تکملة المنهاج، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی.
- سبزواری، سید عبدالاعلی(1413ق)، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم: مؤسسه المنار.
- سعدى، ابوجیب(1408ق)، القاموس الفقهی لغة و اصطلاحا، دمشق: دار الفکر‌.
- صدوق، محمد بن علی بن بابویه(1413ق)، من لایحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- طوسی، محمد بن حسن(1390ق)، الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، تهران: دار الکتب الإسلامیة‌.
- طوسی، محمد بن حسن(1407ق)، تهذیب الاحکام، تهران: دار الکتب الإسلامیة، تهران.
- عبدالرحمن، محمود(بی‌تا)، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة،(نرم‌افزار جامع فقه اهل بیت:)
- فاضل اصفهانی، محمد بن حسن(1416ق)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
- فاضل لنکرانی، محمد(1422ق)، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة- الحدود، قم: مرکز فقهى ائمه اطهار:.
- فیض کاشانی، محمد محسن(1406ق)، الوافی، اصفهان: کتابخانه امام امیرالمؤمنین7.
- قانون مجازات اسلامی مصوب 1392.
- کلینی، محمد بن یعقوب(1407ق)،الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة‌.
- گلپایگانی، سیدمحمدرضا(1412ق)، الدّر المنضود فی أحکام الحدود، قم: ‌دار القرآن الکریم.
- مجلسی، محمد باقر(1406ق)، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، قم: انتشارات کتابخانه مرعشى نجفی.
- مجلسی، محمدباقر(1410ق)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار:، بیروت: مؤسسة الطبع و النشر‌.
- مکارم شیرازی، ناصر(1425ق)، تعزیر و گستره آن، قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب7.
- منتظری، حسین‌علی(1409ق)، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة، قم: نشر تفکر.
- منسوب به امام رضا7(1406ق)، فقه الرضا7، مشهد: مؤسسه آل‌البیت:.
- مؤمن، محمد(1422ق)، مبانی تحریر الوسیلة- کتاب الحدود‌، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى;.
- نوری، میرزاحسین(1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت: مؤسسه آل البیت:.
- واسطى زبیدى، سید محمدمرتضى حسینى‌(1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس‌، بیروت: دار الفکر‌.