جرم‌انگاری توهین به شورای نگهبان با تأکید بر دیدگاه امام خمینی(ره)

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه تبریز

2 ندارد

چکیده

طبق اصل 91 قانون اساسی ایران و به‏ منظور پاسداری‏ از احکام‏ اسلام‏ و قانون‏ اساسی‏ از نظر عدم‏ مغایرت‏ مصوبات‏ مجلس‏ شورای‏ اسلامی با آن‌ها، شورایی‏ به‏ نام‏ شورای‏ نگهبان‏ با ترکیب‏ شش نفر فقیه و شش نفر حقوق­دان تشکیل‏ شده است. امام خمینی; با توجه به جایگاه حساس این شورا، هرگونه توهین و تضعیف نسبت به آن را امری خطرناک برای کشور و اسلام انگاشته و پیرو آن، چنین کاری را به عنوان یکی از مصادیق افساد فی الارض، مورد جرم‌انگاری قرار داده­اند. دقت در موازین فقهی و نیز صریح ماده 286 قانون مجازات اسلامی(مصوب 1392)، شمول این حکم را مقید به مواردی می­سازد که رفتارهای توهین‌آمیز و مجموعه اقدامات خرابکارانه‌ای به نحو عمده و گسترده، در راستای تضعیف نهاد شورای نگهبان و ساختار وجودی آن انجام گیرد و موجب اخلال و ناامنی در جامعه اسلامی‌شود. جایگاه حساس و تعیین کننده شورای نگهبان که در کنار سه قوه مجریه، مقننه و قضاییه و مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام، اداره و تصمیم گیری در خصوص بخشی از نظام جمهوری اسلامی را بر عهده دارد، ضرورت تحقیق در خصوص پاسخ کیفری مناسب نسبت به تضعیف این شورا و توهین به آن را دوچندان می‌سازد. تحقیق حاضر با استناد به منابع کتابخانه‌ای و به روش توصیفی، تحلیلی در صدد تبیین این مسئله است.
 
 
برای دریافت اصل مقاله، از نورمگز و یا مگیران ، آدرس های زیر را کپی و در نوار آدرس مرورگر خود وارد نمایید:
 
مگیران:
 
 https://www.magiran.com/paper/2193081
نورمگز:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1710116

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Criminalization of insulting the Guardian Council, emphasizing Imam Khomeini's point of view

نویسندگان [English]

  • ahmad mortazi 1
  • b y 2
1 ta
2 no
چکیده [English]

According to Article 91 of the Constitution of Iran and in order to protect the rules of Islam and the Constitution in terms of non-contradiction of the resolutions of the Islamic Consultative Assembly (parliament) with them, a council called the Guardian Council composed of six jurists and six lawyers has been established. Imam Khomeini, considering the sensitive position of this council, considered any insult and weakening towards it as a dangerous thing for the country and Islam, and therefore criminalized such an act as one of the examples of corruption on earth. Exactitude consideration of jurisprudential standards and also explicit meaning of Article 286 of the Islamic Penal Code (adopted in 1392), confines the inclusion of this canon to cases where offensive behavior and a series of acts of sabotage in a large and widespread manner is done, in order to weaken the Guardian Council and its structure, and cause disruption and insecurity in the Islamic society. The sensitive and decisive position of the Guardian Council, which, together with the three branches of government, the legislature, the judiciary, the Assembly of Experts, and the Expediency Council, is responsible for managing and deciding on a part of the Islamic Republic, doubles the need for studying on a proper criminal response for weakening and insulting this council. The present study seeks to explain this issue by a descriptive-analytical method and referring to library sources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • weakening of the Guardian council
  • criminalization
  • insulting
  • Guardian Council
  • article 91 of the constitution
قرآن کریم
- ابن اثیرجزری، مبارک بن محمد،(بی­تا)، النهایۀ فی غریب الحدیث و الاثر، ج3، چ1، قم: نشر اسماعیلیان.
- ابن ادریس، محمد بن احمد(1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج3، چ2، قم: انتشارات اسلامی.
- ابن منظور، محمد بن مکرم(1414ق)، لسان العرب، ج6، چ3، بیروت: دارالفکر.
- اردبیلی، محمد علی(1392)، حقوق جزای عمومی، ج1، چ30، تهران: نشر میزان.
- پاد، ابراهیم(1347)، حقوق کیفری اختصاصی: جرائم علیه اشخاص، ج1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1387)، ترمینولوژی حقوق، چ19، تهران: نشر گنج دانش.
- جوهری، اسماعیل بن حماد(1410 ق)، الصّحاح، تاج اللغۀ و صحاح العربیه، بیروت: دارالعلم للملایین.
- دامغانی، فقیه و کریم عزیزی نقش(1361)، قاموس قرآن، ج1، انتشارات بنیاد علوم انسانی.
- دهخدا، علی اکبر(1372)، لغتنامه، چ12، تهران: دانشگاه تهران.
- راغب­اصفهانى، حسین بن محمد(1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، لبنان: دارالعلم.
- ساریخانی، عادل(1384)، جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی، چ1، قم: انتشارات دانشگاه قم.
- سالاری، مهدی(1387)، حقوق کیفری اختصاصی: جرایم علیه امنیت کشور، چ1، تهران: انتشارات میزان.
- شفیعی سروستانی، ابراهیم(1385)، قانونگذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ.
- شکری، رضا(1396)، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی: منطبق بر قانون مجازات اسلامی 1392، ج1، چ2، تهران: نشر مهاجر.
- شکری، رضا و قادر سیروس(1389)، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی، تهران: انتشارات مهاجر.
- شوشتری، سید محمد حسن(1376)، دیدگاه‌های نو در حقوق کیفری اسلام، ج1، چ2، تهران: میزان.
- شهید ثانی، زین‌الدین بن علی(1410ق)، الروضۀ البهیۀ فی شرح اللمعۀ الدمشقیه، قم: کتابفروشی داوری.
- شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن(1407ق)، تهذیب الاحکام، ج10، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- عالی‌پور، حسن(1386)، جرایم ضد امنیت ملی، چ1، تهران: انتشارات خرسندی.
- عمید زنجانی، عباسعلی(1387)، مبانی حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، چ1، تهران: انتشارات مجد.
- عمید زنجانی، عباسعلی(بی‌تا)، مبانی اندیشه سیاسی اسلام، چ2، مؤسسه فرهنگی اندیشه.
- عنایت، حمید(1362)، اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ترجمه بهاء‌الدین خرمشاهی، تهران: نشر خوارزمی.
- فاضل لنکرانی، محمد(1422ق)، تفصیل­ الشریعۀ‌ فی شرح تحریر الوسیله، کتاب­الحدود، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار:.
- قاضی، ابوالفضل(1380)، بایسته‌های حقوق اساسی، چ7، تهران: نشر دادگستر.
- قرشى، سید على اکبر(1412ق)، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- کافى الکفاة، اسماعیل بن عباد(1414ق)، المحیط فی اللغة، بیروت: عالم الکتاب.
- گلدوزیان، ایرج(1378)، حقوق جزای اختصاصی، چ6، تهران: انتشارات مجد.
- ـــــــــــــــ(1386)، محشای قانون مجازات اسلامی،  چ15، تهران: انتشارات مجد.
- ــــــــــــــــ(1389)، بایسته‌های حقوق جزای عمومی، چ20، تهران: نشر میزان.
- مرعشی نجفی، سید شهاب الدین(1415ق)،  القصاص علی ضواء القرآن و السنه، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی. 
- مصطفوى، حسن(1402ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر.
- مقدس اردبیلی، احمد بن محمد(بی‌تا)، زبدۀ البیان فی الاحکام القرآن، تهران: المکتبۀ الجعفریه.
- امام خمینی، سید روح الله(1390ق)، تحریر الوسیله، ج2، چ2، قم: مطبعۀ الآداب الاشرف.
- میرمحمد صادقی، حسین(1392)، حقوق کیفری اختصاصی: جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی، تهران: نشر میزان.
- نعناکار، مهدی(1377)، افساد فی الارض در فقه و حقوق موضوعه، چ1، کاشان: انتشارات مرسل.
- هاشمی، محمد(1387)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج2، چ20، تهران: نشر میزان.
- یزدی، محمد(1375)، قانون اساسی برای همه، چ1، تهران: انتشارات امیرکبیر.
-  مقالات
- ابراهیمی ورکیانی، محمد و مریم شاپوری(1393)، «بررسی محاربه و افساد فی الارض با محوریت آرای امام خمینی;»، پژوهشنامه متین، س16، ش65.
- امامی کاشانی، محمد(بی‌تا)، «بررسی نظرات فقهی شورای نگهبان»، فصلنامه رهنمون، ش4 و 5.
- بیات، اسدالله(1370)، «امام و شورای نگهبان»، نشریه پاسدار اسلام، ش116.
- حبیب‌زاده، محمد جعفر(1381)، «مبنا و ملاک تعزیر»، ماهنامه دادرسی، س6، ش32 الی34.
- رهبرپور، محمدرضا(1393) «مبانی فقهی ممنوعیت و جرم‌انگاری در قلمرو اخلاق زیستی»، فصلنامه حقوق اسلامی، س11، ش42.
- ساریخانی، عادل و روح‌الله اکرمی(1393)، «بررسی فقهی حقوقی تعزیرات با تأکید بر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392»، پژوهشنامه حقوق کیفری، س2، ش10.
- طلابکی، اکبر و محمد امین ابریشمی‌راد(1392)، «بررسی ماهیت نظرات شورای نگهبان»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، س2، ش6.
- فلاح‌زاده، علی محمد و میثم درویش متولی(1392)، «نظارت شورای نگهبان بر قوانین مصوبِ پیش از انقلاب و شورای انقلاب»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، س2، ش5.
- گرجی، ابوالقاسم(1355)، «گزارش علمی کنفرانس اجرای حقوق کیفر اسلامی و اثر آن در مبارزه با جرائم»، نشریه مؤسسه حقوق تطبیقی، ش2.
- مجیدی، سید مسعود(1395)، «سیاست جنایی ایران در جرائم سیاسی»، تحقیقات جدید در علوم انسانی، س2، ش3.
- مدرسی یزدی، سید محمد رضا(1387)، «پژوهشی در مفهوم و حکم مفسد فی الارض»، حکومت اسلامی، س13، ش1.
- مرعشی، محمد حسن(1370)، «فساد فی الارض از دیدگاه قرآن و روایات و عقل»، مجله قضایی و حقوقی دادگستری، ش2، س1.
- موسی‌زاده، ابراهیم(1387)، «بررسی ماهیت شورای نگهبان»، حکومت اسلامی، س13، ش1.
- میرخلیلی، سید محمود و رضا شکری(1394)، «معیارهای کیفرگذاری اسلامی مبتنی بر فقه شیعه»، فصلنامه حقوقی مجد، س10، ش4.
- نجفی توانا، علی و فهیم مصطفی‌زاده(1392)، «جرم‌انگاری در نظام کیفری جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، س5، ش8.
- ورورایی، اکبر و دیگران(پاییز 1393)، «تأثیر اخلاق در جرم‌انگاری و جرم زدایی در نظام حقوق کیفری اسلامی ایران»، پژوهش حقوق کیفری، س3، ش7.
- هاشمی، محمد(زمستان 1382)، «نظارت شورای نگهبان انضباطی است، نه استصوابی و نه استطلاعی»، فصلنامه مدرس، دوره 7، ش4.