ابعاد حقوقی نسل‌کشی قومیتی حلبچه با مروری بر رویکرد قانون مجازات اسلامی 1392 به جنایت قتل دسته‌جمعی

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه تبریز

2 استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه تبریز

3 دانشگاه علامه طباطبایی ، تهران ،ایران

چکیده

جرم نسل‌کشی که به عنوان یکی از مهمترین جرایم بین‌المللی مورد توجه سازمانها و مجامع بین‌المللی قرار گرفته، در طول تاریخ همواره جوامع انسانی را مورد تهدید قرار داده و دراین راستا به منظور مقابله با این جرم، با تلاش مجامع بین‌المللی کنوانسیون جلوگیری از نسل‌کشی و مجازات آن در سال 1948 به تصویب رسید. در این مقاله، برآنیم تا به شیوه توصیفی ـ تحلیلی به بررسی مباحث حقوقی جنایت بمباران شیمیایی حلبچه همچون، موارد نقض انواع کنوانسیون ها و مقررات بین‌المللی از سوی رژیم بعث عراق، تطبیق رفتار مجرمانه رژیم بعث عراق با جنایات بین‌المللی و تحلیل  مسئولیت کیفری دولت عراق، بررسی جنایت نسل‌کشی و سایر جنایات بین‌المللی طبق اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی،ارزیابی نظام حقوقی ایران در جرم انگاری جنایت نسل‌کشی بپردازیم.مطالعات نشان میدهد، با توجه به عناصر مادی و معنوی هر یک از جنایات جنگی، جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی مندرج در مواد 5،6 و 7 اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی،بمباران شیمیایی حلبچه مصداقی بارزی از جنایت نسل‌کشی است. وجود خلاء قانونی شکلی و ماهوی درباره جنایت نسل‌کشی و کافی و شامل نبودن عناوین مجرمانه قانون مجازات اسلامی 1392 در تطبیق و تسرّی نسبت به جنایت نسل‌کشی و قابل تأمل بودن اِعمال صلاحیت جهانی محاکم داخلی ایران برای تعقیب و محاکمه متهمین این جنایت همگی ضرورت، رفع فوری خلاء قانونی موجود را ایجاب می نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Legal Aspects of Halabja Ethnic Genocide A review of the approach of Islamic Penal Code 2013 to mass murder

نویسندگان [English]

  • behrooz youseflou 1
  • reza elhami 2
  • ramin bayrami arbatan 3
1 1 PhD student at Tabriz University
2 Assistant Professor, Department of Islamic Jurisprudence and Law, University of Tabriz
3 university of allame tabatabayi tehran iran
چکیده [English]

The crime of genocide, which has been considered as one of the most important international crimes by international organizations and assemblies, has always threatened human societies throughout history. The genocide and its punishment were passed in 1948. In this article, we would like to describe in a descriptive-analytical way the legal issues of the Halabja chemical bombing crime, such as the violation of various conventions and international regulations by the Ba'athist regime in Iraq, the compliance of the Ba'athist regime's criminal behavior with international crimes and the analysis of criminal responsibility. The Government of Iraq, Investigating the Crime of Genocide and Other International Crimes According to the Statute of the International Criminal Court, let's evaluate the Iranian legal system in criminalizing the crime of genocide.Studies show that, given the material and spiritual elements of each war crime, crimes against humanity and genocide in Articles 5, 6 and 7 of the Statute of the International Criminal Court, the chemical bombing of Halabja is a clear example of the crime of genocide. The existence of a formal and substantive legal vacuum regarding the crime of genocide and adequacy and the non-inclusion of criminal titles in the Islamic Penal Code of 1392 in the implementation and extension of the crime of genocide and the applicability of international jurisdiction of Iranian domestic courts to prosecute and prosecute the perpetrators of this crime are all necessary. Immediate removal requires an existing legal loophole

کلیدواژه‌ها [English]

  • Halabja؛ Crime of Genocide؛ Jurisdiction of criminal prosecution
  • Non-criminalization of genocide

مراجع

- اردبیلی، محمد علی(1385)، حقوق بین‌الملل کیفری، گزیده مقالات، تهران: میزان.
- آشوری، محمد(1388)، آیین دادرسی کیفری، ج2، چ10، تهران: انتشارات سمت.
- آقایی جنت مکان، حسین(1390)، حقوق کیفری عمومی، ج2، چ3، تهران: انتشارات جنگل.
- بنی لوحی، سید علی(1386)،  مبانی دفاع از دیدگاه امام خمینی; در دفاع مقدس با تحلیلی مقایسه‌ای، چ5، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
- بیگ‌زاده، ابراهیم(1377)، «بررسی جنایت نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت در اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی»، مجله تحقیقات حقوقی، ش21و22.
- پرادل، ژان(1381)، تاریخ اندیشه‌های کیفری، ترجمه علی حسین نجفی ابراند آبادی، چ1، تهران: انتشارات سمت.
- پورمحمدی، نعمت الله(1385)، حقوق بشر دوستانه در جنگ ایران و عراق(مرور رفتار عراق)، چ1، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه.
- جلالی، محمود و امیر مقامی(1387)، «تعامل حقوق ایران و حقوق کیفری درجرم انگاری وکاربرد سلاح های شیمیایی»، نامه مفید، ج4، ش70.
- جوانمردی صاحب، مرتضی(1384)، «نسل زدایی: ساختار و عناصر جرم»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ش 68.
- حسن پور، ناصر(1390)، «کنوانسیون ژنو و جنگ تحمیلی»، ماهنامه ارتش جمهورس اسلامی ایران، ش 368.
- خالقی، علی(1394)، آیین دادرسی کیفری، ج2، چ29، تهران: انتشارات نشر دانش.
- ساعد، نادر(1387)، تأملی بر ابعاد بنیادین و گزینه شناسی حمایت حقوقی از قربانیان شیمیایی جنگ، مجله پژوهش علوم انسانی، س9، ش23.
- سخنور، حسین(1386)، «مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ ایران و عراق»(سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش113.
- شریعت باقری،  محمد جواد(1378)، «صلاحیت تکمیلی دیوان کیفری بین‌المللی»، مجله قضایی و حقوقی دادگستری، ش29-28.
- شکری، رضا(1396)، قانون مجازات اسلامی(1392) در نظم حقوق کنونی، ج1،  چ2، تهران: نشر مهاجر.
- عزیزی، ستار و محمد حاجی(1390)، «تعامل بین ممنوعیت قرارداد نسل‌کشی و قاعده آمره ممنوعیت نسل‌کشی»، مجله حقوقی بین‌المللی، نشریه مرکز حقوق بین‌المللی ریاست جمهوری، س28، ش45.   
- فرخی هودر، محمد(1385)، «دادگاه ویژه عراق در پرتو حقوق بین‌الملل کیفری»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 10، ش3.
- کاتوزیان، ناصر(1385)، دوره مقدماتی حقوق مدنی اموال و مالکیت، چ13، تهران: نشر میزان.
- کیتیچایساری، کریسانگ(1382)، حقوق بین‌الملل کیفری، ترجمه حسین آقایی، تهران، دانشور.
- گالبرایت، پیتر(1382)، «کردها و عراق پس از صدام»، فصلنامه مطالعات راهبردی، ش24.
- گلدوست جویباری، رجب(1392)، کلیات آیین دادرسی کیفری، چ11، تهران: انتشارات جنگل، جاودانه.
- مالمیر، محمود(1384)، حقوق جزای عمومی(3)، چ1، تهران: انتشارات نقش مانا.
- مراد پیری، هادی و مجتبی شربتی(1392)، آشنایی با علوم و معارف دفاع مقدس، چ6، تهران: انتشارات سمت.
- ملک‌زاده، محمود و محمد ناصر برجی(1392)، «تحلیل جایگاه حقوقی کشتار دسته جمعی در حقوق کیفری ایران و اسناد بین‌المللی»، فصلنامه علمی، ترویجی مطالعات بین‌المللی پلیس، س4، ش13.
- میر حجازی سید احمد(1378)، قوانین جزایی جمهوری اسلامی ایران و اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی، در دیوان کیفری بین‌المللی و جمهوری اسلامی ایران، تدوین: اسحاق آل حبیب، چ1، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
- میرمحمد صادقی، حسین(1380)، جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی، چ1، تهران: نشر میزان.
- ـــــــــــــــــــــــ(1388)، جرایم علیه اشخاص، چ4، تهران: نشر میزان.
- نجفی ابرندآبادی، علی حسین و  حمید، هاشم‌بیگی(1390)، دانشنامه جرم‌شناسی، چ2، تهران: انتشارات گنج دانش.
- نصرتی، فاطمه(1384)، «دفاع مقدس»، ماهنامه اندیشه و تاریخ سیاسی ایران معاصر، س4، ش36.
- نصری مشکینی، قدیر(1384)، «کردها در عراق؛ گذشته حال و آینده»، فصلنامه مطالعات راهبردی، ش 27.
- نوربهاء، رضا(1388)، زمینه حقوق جزای عمومی، چ26، تهران: نشر گنج دانش.
- نیک خواه بهرامی، محمد باقر(1389)، گاه‌شمار حملات شیمیایی عراق در هشت سال دفاع مقدس، تهران: پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس با همکاری انتشارات شکیب.
- وایت، راب، هینز، فیونا(1390)، جرم و جرم‌شناسی، ترجمه علی سلیمی، چ4، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- هارف، باربارت(1370)، «نسل‌کشی و کشتار سیاسی»، ترجمه علیرضا طیب، فصلنامه اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، ش43 و 44.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار