بازپژوهی فوریت یا عدم فوریت خیار غبن با محوریت دیدگاه شیخ انصاری

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسنده

دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران و مدرس دانشگاه الزهرا(س)

چکیده

خیارات از موارد انحلال ارادی معاملات محسوب می‎شوند و خیار غبن نیز یکی از انواع این خیارات است. از جهت مهلت اجرا، خیارات به سه دسته تقسیم می­شوند؛ خیارات فوری، خیاراتی که مهلت اجرای آن معین است و خیاراتی که ممکن است با تأخیر اعمال شوند. بر اساس این تقسیم، مشهور است که خیار غبن جزو خیارات فوری است. در فقه امامیه، قول مشهور، فوری‌بودن خیار غبن است و مهم­ترین دلیلی که موافقان فوریت خیار غبن ذکر کرده­اند اصل فساد فسخ و استصحاب ملکیت است. از طرف دیگر برخی فقها نیز عدم فوریت خیار غبن را برگزیده­اند و  معروف­ترین دلیلی که برای عدم فوریت خیار غبن ذکر شده است استصحاب وجود حق فسخ پس از زوال فوریت و شک در وجود یا عدم وجود خیار است. اکنون باید دید دلایل کدام گروه قوی‎تر و با نیازهای معاملاتی امروز همخوانی بیشتری دارد. جهت نیل به این هدف، دیدگاه فقهای امامیه و حقوق‌دانان را مورد بررسی قرار خواهیم داد و در نتیجه راه حلی جهت اصلاح قوانین ارائه خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Reappraisal of Immediacy or lack of Immediacy of GHABN’s Option based on the view of Sheikh Ansari

نویسنده [English]

  • amirabbas askari
university of tehran
چکیده [English]

Options of rescission is considered to be a deliberate liquidation of contracts and The GHABN’s option is also one of these types of Options. Due to the deadline for executing, the options are divided into three categories: Immediate options, options that have a specific deadline, and options that may be delayed. In this category, it is well-known that GHABN’s option is an immediate option. Considering the provision of Article 420 of the Iranian Civil Code on the immediacy of GHABN’s option, there is no doubt that the GHABN’s option will be immediate in law. Nevertheless, in Shiite jurisprudence, however, among the jurists, the Viewpoint of the immediacy of GHABN’s option is popular and some reasons have been given for it, but on the other hand some jurists have also chosen theViewpoin of lack of immediacy of GHABN’s option and have mentioned for that reason. The most important reason for the immediacy of the GHABN’s option is that the principle of FESADE FASKH and ESTESHAB. On the other hand, the most famous reason for the lack of immediacy of GHABN’s option is the principle of ESTESHAB and doubt in the Existence or absence of GHABN’s option

کلیدواژه‌ها [English]

  • Option of Rescission
  • GHABN’s Option
  • Immediacy
  • lack of Immediacy

مراجع

-  اصفهانى، محمدحسین کمپانى(1418ق)،  حاشیة کتاب المکاسب، ج4، قم: انوار الهدی.
-  امامى، سید حسن(بی‎تا)، حقوق مدنى، ج1، تهران: انتشارات اسلامیه.
-  امیری قائم مقامی، عبدالمجید(1378)، حقوق تعهدات، تهران: نشر میزان.
-  انصاری، مرتضی(1415ق)،  کتاب المکاسب، ج5، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
-  بازگیر، یدالله(1389)،  قانون مدنی در آیینه آراء دیوان عالی کشور: خیارات و احکام راجع به آن، چ2، تهران: انتشارات فردوسی.
-  جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1393)،  فلسفه عمومی حقوق بر پایه اصالت عمل: تئوری موازنه، چ2، تهران: انتشارات گنج دانش.
-  خدابخشی، عبدالله(1396)، فوریت یا تراخی در اعمال خیار، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 47، ش3.
-  شهیدی، مهدی(1386)، حقوق مدنی6(عقود معین1)، چ8، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
-  صفایی، سید حسین(1392)،  دوره مقدماتی حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، چ16، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
-  طاهرى، حبیب‌الله(1418ق)، حقوق مدنی، ج4، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
-  عدل(منصورالسلطنه)، مصطفی(بی‎تا)، حقوق مدنی، چ4، تهران: چاپخانه بانک ملی ایران.
-  فخار طوسی، جواد(1389)، در محضر شیخ انصاری(شرح خیارات): با استفاده از تقریرات آیت‌الله پایانی، ج4، چ6، قم: انتشارات مرتضی.
-  قمی، میرزا ابوالقاسم(1413ق)،  جامع الشتات فی أجوبة السؤالات، تهران: مؤسسه کیهان.
-  کاتوزیان، ناصر(1376)،  حقوق مدنی؛ قواعد عمومی قراردادها، چ2، تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
- میرزا نژاد جویباری، اکبر(1386)، نگاهی نو به مفهوم فوریت خیار در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 11، ش2.
- موسوی خمینى، سید روح اللّه(1421ق)،  کتاب البیع، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى;.
-  خویى، سید ابوالقاسم(بی‌تا)، مصباح الفقاهه، نرم‌افزار نور اهل‌بیت:.
-  یزدى، سید محمدکاظم طباطبایى(1421ق)، حاشیة المکاسب، چ2، قم: مؤسسه اسماعیلیان.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار