تبیین فقهی- حقوقی مبنا و حدود مسئولیت مالکین آپارتمان بواسطه خسارات حاصله از مشاعات

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران

2 کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه شمال آمل، مازندران، ایران

چکیده

یکی از مصداق‌های مسئولیت اسباب متعدد در برابر خسارت واحد، مسئولیت مالکین آپارتمانها در برابر خسارت ناشی از قسمتهای مشترک است. در حقوق ایران استناد عرفی فعل زیانبار به عامل آن مبنای مسئولیت بوده و نظریه تقصیر می‌تواند در تشخیص عرفی و فعل و رفتار نامتعارف مالکان آپارتمان‌ها در مراقبت از قسمتهای مشترک راهگشا باشد.طبق قاعده«من له الغنم فعلیه الغرم» مالکان به عنوان اشخاص منتفع از قسمت‌های مشترک،ضامن حفظ و نگهداری این قسمت‌ها بوده و به نظر برخی از فقها تلازم بین خسارت و فائده،خسارت ناشی از این قسمت‌ها را در وهله‌ی نخست متوجه مالکان می‌سازد.طبق مواد 4 و10 قانون تملک آپارتمانها سهم و تعهد هر یک از مالکین از هزینه قسمتهای مشترک به نسبت مساحت قسمتهای اختصاصی تعیین می‌گردد؛اکنون این پرسش مطرح است در فرض خسارت ناشی از قسمتهای مشاعی وعمومی ساختمان چه شخص یا اشخاصی مسئول‌اند ونحوه توزیع مسئولیت چگونه است؟در فرض آنکه خسارت ناشی از عدم رعایت اصول فنی ساختمانی ومتوجه سازنده بطور خاص نباشد،هر یک از مالکین مشاعی به تناسب سهم اختصاصی خویش از کل سهم اختصاصی ساختمان، در نگهداری و پرداخت هزینه‌های جاری ساختمان مسئول هستندودر جبران خسارات وارده به اشخاص ثالث دیگر نیز برهمین اساس بطور اشتراکی مسئول هستند وقاعده مسئولیت تضامنی ویا اعمال مسئولیت بطور تساوی، بر مالکین حاکمیت نخواهد یافت.مگر اینکه خسارت ناشی از تقصیر شخص معینی از مالکان ویا اشخاص ثالث باشد در این صورت شخص عامل مسئول محسوب می گردد. زیرا انتساب ضرر به مالک معین و اشخاص ثالث همانند قوه قاهره می‌تواند باعث تعدیل مسئولیت نسبی مالکان گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential-legal explanation of the basis and limits of liability of apartment owners due to damages caused by common areas

نویسندگان [English]

  • seyyed Hasan hosseini Moghaddam 1
  • vajihe rastegari 2
1 Assistant Professor, Faculty of Law and Political Sciences, Mazandaran University
2 MA of Private Law, North Amol University, Mazandaran, Iran
چکیده [English]

One example of multiple causes’ liability for single damage is the liability of apartment owners for damages arising from common areas. In the Iranian law, the customary attribution of a harmful act to the perpetrator is the basis of responsibility, and the theory of fault can be helpful in recognizing the custom and unusual behavior of apartment owners in caring for common areas. According to the rule "He who has the benefit is liable for the damage" the owners, as the beneficiaries of the common parts, are the guarantors of the preservation and maintenance of these parts, and according to some jurists, the connection between damage and benefit makes the owners responsible for the damage caused by these parts in the first place. According to Articles 4 and 10 of the Apartment Ownership Law, each owner's share and obligations as to the cost of common parts is determined by the area of private parts; now the question is that in the case of damages caused by the common and general parts of the building, who is responsible and how is the distribution of responsibility? If the damages are not due to non-observance of construction technical principles and attributed to the builder, each of the common owners is responsible for maintaining and paying the running costs of the building in proportion to their own share of the total dedicated share of the building. They are also jointly liable for the damages to third parties and the rule of joint or equal liability will not apply to the owners, unless the damage is due to the fault of a specific person from the owners or third parties, in which case, the acting person is considered responsible because attributing the loss to the specific owner and third parties can adjust the relative responsibility of the owners.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Common liability
  • Damages
  • Apartments
  • Owners
  • Common areas
  • اسماعیلی هریسی، ابراهیم(1392)، حقوق مالکین آپارتمان‌ها، چ12، تهران: نشر دادگستر.
  • امیری قائم مقامی، عبدالمجید(1378)، حقوق تعهدات، چ2، تهران: نشر میزان.
  • باریکلو، علی رضا(1389)، مسئولیت مدنی، تهران: نشر میزان.
  • بجنوردی، محمد حسن(1371)، القواعد الفقهیه، ج2، قم: اسماعیلیان.
  • جعفری لنگرودی، محمد جعفر(1383)، مقدمه عمومی علم حقوق، چ7، تهران: گنج دانش.
  • حسینی‌نژاد، حسینقلی(1370)، مسئولیت مدنی، تهران: جهاد دانشگاهی/ دانشگاه شهید بهشتی.
  • رحمانیان، مسعود(1388)، حقوق آپارتمان نشینی کاربردی، چ2، تهران: انتشارات جنگل.
  • صفایی، سید حسین و همکاران(1397)، «معیار تقسیم مسئولیت در فرض تعدد اسباب و تحول آن در حقوق ایران»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، دوره 24، ش84، ص164-147.
  • صفایی، سیدحسین و حبیب‌الله رحیمی(1390)، مسئولیت مدنی(الزامات خارج از قرارداد) تهران: انتشارات سمت.
  • عیسائی‌تفرشی، محمد و همکاران(1386)، «تأثیر همراهی قوه قاهره با تقصیر خوانده بر مسئولیت مدنی»، پژوهش‌های تطبیقی، ش4(پیاپی54).
  • کاتوزیان، ناصر(1379)، وقایع حقوقی، تهران: نشر دادگستر.
  • ـــــــــــــ(1388)، «تحول مفهوم تقصیر در حقوق مسئولیت مدنی»، تهران: فصلنامه حقوق مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 39.
  • تقی‌لو، زهرا(1384)، مسائل حقوقی آپارتمان‌ها، چ2، تهران: پرتو خورشید.
  • مبین، حجت(1387)، نظریه قابل استناد به عنوان مبنای مسئولیت مدنی در فقه امامیه و حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه، تهران: پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه امام صادق7.
  • مبین، حجت(1390)، نظریه قابل استناد به عنوان مبنای مسئولیت مدنی، تهران: دانشگاه امام صادق7.
  • مراغی، میرعبدالفتاح(1418ق)، العناوین الفقهیه، تهران: مؤسسه نشر اسلامی.
  • موسوی خمینی، روح الله(بی‌تا)، تحریر الوسیله، ج2، تهران: انتشارات مکتبه العلمیه الاسلامیه.
  • یزدانیان، علیرضا(۱۳۹۲)، حقوق مدنی تطبیقی، ج1، چ1، تهران: نشر میزان.