منع تعقیب و مجازات مجدد در اسناد کیفری بین‌المللی و مقایسه آن با حقوق ایران و افغانستان

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق و معارف اسلامی جامعه المصطفی العالمیه خراسان

2 استادیار گروه حقوق و معارف اسلامی. جامعه المصطفی العالمیه نمایندگی خراسان

چکیده

جوامع دارای هنجار‌ها و ارزش‌هایی هستند که نقض آن‌ها جرم تلقی شده و مرتکبان متحمل مجازات خواهند شد. بر مبنای یک اندیشه، هر شخصی که این ارزش‌ها را نادیده بگیرد تنها باید یک‌بار مجازات شود؛ این موضوع تحت عنوان قاعدۀ «منع تعقیب و مجازات مجدد» مطرح است. در حقوق کیفری ایران قانونگذاران ادوار مختلف، جهت‌گیری‌های متفاوتی نسبت به قاعده مزبور داشته‌اند. مستفاد از قوانین کیفری قبل از انقلاب پذیرش قاعده به صورت محدود و مشروط است، اما بعد از انقلاب اسلامی در قوانین مصوب 1361 و 1370 مجازات مجدد پذیرفته‌شده بود. لیکن در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 قاعده منع تعقیب با شرایطی تنها نسبت به جرایم تعزیری پذیرفته‌شده است. در حقوق کیفری افغانستان از گذشته‌های دور قاعده منع تعقیب به پیروی از فقه حنفی و به صورت محدود پذیرفته‌شده بود، اما امروزه قانونگذار این کشور در قوانین مختلف از جمله قانون اجرائیات جزایی و کد جزا به نحو شایسته از آن حمایت کرده است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The prohibition of re-prosecution and retrial in the international criminal documents and comparing it with the Iranian and Afghan law

نویسندگان [English]

  • m-mahdi yuosofi 1
  • mohammad bagher gerayeli 2
1 PH D student of criminal law and criminology, Al Mustafa International University, Mashhad
2 Assistant Professor at department of law and Islamic teachings, Al Mustafa International University, Mashhad
چکیده [English]

Societies have norms and values, the violation of which is considered a crime and the perpetrators will be punished. Based on one idea, any person who ignores these values ​​should be punished only once; this issue is discussed under the rule of "prohibition of re-prosecution and re-punishment". In Iran's criminal law, the legislators of different eras have had different orientations towards the mentioned rule. According to the criminal laws before the Islamic revolution, the acceptance of the rule was limited and conditional, but after the Islamic revolution, in the laws passed in 1361 and 1370, re-punishment was accepted. However, in the Islamic Penal Code passed in 1392, the prohibition of re-prosecution is accepted with conditions only for Ta’zir crimes. In the criminal law of Afghanistan, from the distant past, the rule of prohibition of re-prosecution was accepted in a limited way following the Hanafi jurisprudence, but today, the legislator of this country has properly supported it in various laws, including the Criminal Procedure Law and the Penal Code.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prohibition of re-prosecution
  • criminal Law of Iran
  • criminal Law of Afghanistan
  • International documents

مراجع

  • ابراهیمی، علیرضا(1390)، حقوق جزای بین‌الملل، قم: آیین احمد.
  • اردبیلی، محمد‌علی(1383)، حقوق بین‌الملل کیفری،(گزیده مقالات) تهران: میزان.
  • امیرارجمند، اردشیر(1386)، مجموعه اسناد بین‌المللی حقوق بشر، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
  • پرادل ژان، کورستنزگئرت؛ فرملن، گرت(بی‌تا)، حقوق کیفری شورای اروپا، ترجمه محمد آشوری، تهران: خرسندی.
  • پور بافرانی، حسن(1387)، حقوق جزای بین‌الملل، تهران: جنگل.
  • توجهی، عبدالعلی؛ قربانی قلجلو، مهدی(1390)، ممنوعیت محاکمه و مجازات مجدد در حقوق کیفری ایران و تعارض‌های آن با اسناد بین‌المللی، حقوق بین‌المللی، ش 45.
  • توکلی، مهدی(1396)، مبانی قاعده منع محاکمه مجدد و مجازات مضاعف در فقه امامیه و حقوق جزای ایران و افغانستان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی جامعة المصطفی العالمیه نمایندگی مشهد مقدس.
  • حبیب‌زاده، محمدجعفر، محمدعلی اردبیلی و مجبتی جانی‌پور(1384)، قاعده منع محاکمه و مجازات مجدد در حقوق کیفری بین‌المللی، مدرس علوم انسانی، ش41، ص 47 تا 74.
  • حسینی نژاد، حسینقلی(1383)، حقوق کیفری بین‌الملل، چ2، تهران: میزان.
  • خالقی علی و محمد عارف احمدی(1395)، قاعده منع محاکمه مجدد در نظام حقوقی افغانستان، اسناد بین‌المللی حقوق بشر و فقه حنفی، مطالعات حقوق کیفری، دوره3، ش1.
  • خالقی، علی(1388)، آیین دادرسی کیفری، تهران: شهر دانش.
  • خالقی، علی(1388)، جستارهای از حقوق جزای بین‌الملل،تهران: شهر دانش.
  • ــــــــــــــ(1383)، محتوا و جایگاه قاعده منع محاکمه مجدد در حقوق جزای بین‌الملل و ایران، علوم جنایی(مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمد آشوری) تهران: سمت.
  • خزایی، منوچهر(1377)، فرایند کیفری، تهران: گنج دانش.
  • ـــــــــــــــــ(1372)، اعتبار امر مختوم کیفری، در حقوق کیفری، تحقیقات حقوقی، ش12.
  • دارالانشای شورای عالی ستره محکمه(1394)، متحد المأل شماره 1377-1299 تاریخ 9/6/1394 ماهنامه قضا، ستره محکمه، ص5 و 6.
  • ستره محکمه(1394)، ماهنامه قضا، متحد المأل شماره 1377-1299.
  • شمس ناتری، محمد ابراهیم(98-1397)، حقوق کیفری بین‌الملل، جزوه درسی جامعة المصطفی العالمیه نمایندگی مشهد مقدس، ترم اول.
  • صابری، محمود(1388)، آیین دادرسی دیوان کیفری بین‌المللی، تهران: دادگستر.
  • طهماسبی، جواد(1388)، صلاحیت دیوان کیفری بین‌المللی، تهران: جنگل.
  • فضائلی، مصطفی(1389)، دادرسی عادلانه محاکمات کیفری بین‌المللی، چ2، تهران: شهر دانش.
  • قپانچی، حسام و صادق صفری(1394)، مبانی فقهی احیای قاعده منع مجازات مجدد در قانون مجازات اسلامی 92، پژوهش‌های فقهی، دوره یازدهم، ش1.
  • کسسه، آنتونیو(1387)، حقوق کیفری بین‌المللی، ترجمه حسین پیران، اردشیر امیر ارجمند و زهرا موسوی، تهران: جنگل.
  • الکوزایی، احمد‌جان(1303)، اساس‌القضات، به اهتمام میرزاعبدالرزاق دهنوی، کابل: دارالسلطنه.
  • کیتی شیایزری، کریانگ ساک(1383)، حقوق بین‌المللی کیفری، ترجمه بهنام یوسفیان و محمد اسماعیلی، چ2، تهران: سمت.
  • محسنی، مرتضی(1375)، دوره حقوق جزای عمومی، چ2، تهران: گنج دانش.
  • میرزایی، الهام و مجاهد امیری(1395)، بررسی قاعده منع تعقیب مجدد در حقوق جزای بین‌الملل با رویکرد به قانون مجازات اسلامی 92، پژوهشنامه مطالعات راهبردی علوم انسانی و اسلامی، ش.
  • میرمحمد صادقی، حسین(1393)، دادگاه کیفری بین‌المللی، تهران: دادگستر.
  • ـــــــــــــــــــــــــــ(1382)، اعتبار امر مختومه در اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی، تحقیقات حقوقی، ش 38.
  • ـــــــــــــــــــــــــــ(1377)، حقوق جزای بین‌الملل،(مجموعه مقالات) تهران: میزان.
  • Trechsel, Stefan(2005), Human Rights in the Administration of Criminal Proceedings, First Edition, Academy of the European Law European University Institute, Oxford.
  • Badó, Attila(2014), Fair Trial and Judicial Independence Hungarian Perspectives, Springer International Publishing, Switzerland.
  • Trechsel, Stefan(2005), Human Rights in the Administration of Criminal Proceedings, First Edition, Academy of the European Law European University Institute, Oxford
  • Harris, David(Apr., 1967), The Right to a Fair Trial in Criminal Proceedings as a Human Right, The International and Comparative Law Quarterly, Vol. 16, No. 2, pp. 352-378.
  • Jun, Zhang, Changzong, Shan and Youshui, Miao(2002), China’s Theory and Practice on ne bis in idem;Intrnationl Review of Penal Law, Vol. 73, pp. 865-872.
  • Conway, Gerard(2003), Ne Bis in Idem and The International Criminal Tribunals, Criminal Law Frum,Vol. 14, pp. 351-383.
  • Cryer, Robert, Friman, Håkan, Robinson Darryl and Wilmshurst, Elizabeth((2010),) An Introduction to International Criminal Law and Procedure second edition, London, Cambridge University Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار