نقش بروکراسی در بروز فساد اداری در کشورهای افغانستان و ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه رضوی و پژوهشگر جامعه المصطفی العالمیه خراسان

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

«نظام اداری» یکی از بنیادی‌ترین مفاهیم در گستره مدیریت دولتی، حقوق اداری و حقوق اساسی است و فساد اداری، یکی از پدیده‌های چالش‌زای دنیای معاصر و مانع جدی در مسیر توسعه همه جانب کشورها، به ویژه افغانستان و ایران است. در سالیان اخیر به علت گسترش پیامدهای مخرب فساد اداری، توجه به عوامل، روش‌های مبارزه با آن و پیش‌بینی تدابیر لازم افزایش یافته است. درباره نقش مثبت یا منفی بروکراسی بر نظام اداری و در نهایت، بروز فساد اداری، اختلاف نظر وجود دارد و نظر اغلب در کشورهای جهان سومی چون افغانستان و ایران، حاکی از بازتاب کارکرد منفی بروکراسی بر نظام اداری این کشورهاست. پژوهش حاضر، به روش توصیفی، تحلیلی ‌به بررسی نقش بروکراسی در تکوین فساد اداری در کشور افغانستان و ایران می‌پردازد. دستاورد این نگاشته آن است که بروکراسی، به جای کارآمد سازی نظام اداری در مسیر رشد و توسعه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این دو کشور، باعث ناکارآمدی نظام اداری و ابتلای آن به فساد گوناگون شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of bureaucracy in administrative corruption in Afghanistan and Iran

نویسندگان [English]

  • mohammad ali fakoori 1
  • عبدرالرضا asghari 2
1 PH D student of criminal law and criminology at Razavi University and researcher at Al Mustafa International University, Mashhad
2 دانشگاه علوم اسلامی رضوی
چکیده [English]

Administrative system is one of the most fundamental concepts in the field of governmental administration, administrative law and fundamental rights, and corruption is one of the most challenging phenomena in the contemporary world and a serious obstacle to comprehensive development in all countries, especially Afghanistan and Iran. In recent years, due to the spread of the destructive consequences of corruption, attention to the factors, methods of combating it and providing the necessary measures has increased. There is disagreement about the positive or negative role of bureaucracy on the administrative system and, ultimately, the occurrence of corruption, and the popular opinion in the third world countries such as Afghanistan and Iran reflects the negative function of bureaucracy on the administrative system of these countries. The present study uses a descriptive-analytical method to examine the role of bureaucracy in the development of corruption in Afghanistan and Iran. The achievement of this writing is that bureaucracy, instead of making the administrative system efficient in the path of economic, political, social and cultural growth and development of these two countries, has caused the inefficiency of the administrative system and caused it to suffer from various corruptions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • organizational structure
  • bureaucracy
  • Administrative corruption
  • Afghanistan
  • Iran

مراجع

  • قرآن کریم(ترجمه محمد مهدی فولادوند)

    • اباذری فومنی، منصور(1392)، ترمینولوژی حقوق نوین، قائمشهر: نشر شهید داریوش نوراللهی.
    • افضلی، عبدالرحمن(1390)، «فساد اداری و تأثیر آن بر توسعه:علل، پیامدها و راهکارهای برون رفت»؛ مجله حقوقی بین المللی، نشریه مرکز امور حقوقی بین المللی ریاست جمهوری، سال 28، ش45.
    • آدمیت، فریدون(1323)، امیر کبیر و ایران، تهران: چاپخانه پیمان.
    • بشارت، علیرضا(1354)، سیر اندیشه‌های مدیریتی و مبانی علم اداره، چ2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    • جمالی، علی و همکاران(1399)، «منشور شهروندی در نظام اداری»، زمینه‌های پیدایش، تحول اداری، سری جدید، ش8، پیاپی 62.
    • حاجیانی، ابراهیم(1389)، «فساد اداری؛ زمینه‌ها و راهبردها»، چ1، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک.
    • حق‌شناس، علی‌محمد و همکاران(1387)، فرهنگ معاصر هزاره، چ12، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
    • خوشخو، جلیل(1380)، درباره نظام اداری فلج کننده ایران، گزارش، شماره 129.
    • رفیع پور، فرامرز(1377)، آناتومی‌جامعه: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی کاربردی، تهران: انتشارات کاوه.
    • دانایی‌فرد، حسن و همکاران(1391)، « فهم انتقال خط مشی اصلاحات اداری در ایران؛ پژوهشی بر مبنای راهبرد داده بنیاد»، مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره 10، ش2.
    • دعایی، حبیب‌الله و مرتضی عزیزی(1391)، «بررسی تأثیر معنویت در کار، بر رفتار شهروندی سازمانی، با تأکید بر نقش واسط تعهد سازمانی»، پژوهش‌نامۀ مدیریت تحول(پژوهش‌نامۀ مدیریت)، ش۸.
    • دفت، ریچارد ال(1392)، مبانی تئوری و طراحی سازمان، ترجمه سید محمد اعرابی، چ9، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    • دولت آبادی، یحیی(1363)، حیات یحیی، تهران: انتشارات فردوسی.
    • رابینز، استیفن(1388)، تئوری سازمان(ساختار و طرح سازمانی)، ترجمه سید مهدی الوانی و حسن دانایی فر، چ28، تهران: نشر صفار.
    • راجوی، محمدتقی(1349)، «طرز اداره کردن ایران در دوره هخامنشی»، تهران: مجله فنون اداری، ش23.
    • شعبانی، احمد و محمد سلیمانی(1389)، «بررسی آثار فساد اداری بر سرمایه اجتماعی»، ماهنامه مهندسی فرهنگی، س5، ش47 و 48.
    • صادقی، علی و همکاران(1399)، «تبیین الگوی بروکراسی سازمان های دولتی ایران با تأکید بر کنترل فساد اداری»، مطالعات مدیریت راهبردی، ش44.
    • عسکریان، مصطفی(1388)، روابط انسانی و رفتار سازمانی، چ3، تهران: امیر کبیر.
    • عطایی، امید(1389)، «شاخص های ادراک فساد و راهکارهای اجرای آن»، مجموعه مقالات همایش ارتقای سلامت اداری، تهران: انتشارات زمان نو.
    • فرهنگ، محمد صدیق(1388)، افغانستان در پنج قرن اخیر، چ4، تهران: انتشارات عرفان.
    • فقیهی، ابوالحسن، رضا واعظی و عسل آغاز(1389)، «تأملی بر تعامل بروکراسی و فرهنگ در ایران»، علوم مدیریت ایران، س5، ش19.
    • کریمیان، زهره(1396)، «شایسته‌سالاری، تجربیات سایر کشورها و راهکارهایی برای ایران»، تهران: بنیاد ملی نخبگان.
    • کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی(پالرمو)، مصوب 2000، بند 1، ماده 8. در سایت: https://www.unodc.org/unodc/en/organized-crime/intro/UNTOC.html.
    • گل­­، جی.ای(1380)، تئوری­ها و فرایند مدیریت، ترجمه­ سهراب خلیلی شورینی، تهران: سمت.
    • لایحه مقابله با فساد و ارتقای سلامت نظام اداری- مالی، بند1، ماده1.
    • مستوفی، عبدالله(1349)، شرح زندگانی من با تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه، تهران: انتشارات زوار.
    • ملک‌محمدی، حمیدرضا و حسین قلجی(1387)، «بازاندیشی تأثیرات متقابل نظام سیاسی و دیوانسالاری در جهان درحال توسعه» فصلنامه سیاست، دوره 38، ش1.
    • مینورسکی، ولادیمیر(1387)، سازمان‌های اداری حکومت صفوی، ترجمه مسعود رجب‌نیا، تهران: امیرکبیر.
    • ناظمی اردکانی، مهدی(1388)، «ویژگی‌های نظام مدیریت دولتی در کشورهای درحال توسعه و ضرورت مهندسی فرهنگی آنها»، نامه پژوهش فرهنگی، ش5.
    • وارث، سید حامد(1380)، «سیمای سازمان از نگاه مورگان»، دانش مدیریت، ش52.
    • هال، ریچارد اچ(1384)، سازمان: ساختار،‌فرایندها، ره‌آوردها، ترجمه علی ‌پارسائیان و سید محمد اعرابی، چ4، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    • هانتینگتون، ساموئل(1370)، سازمان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علم.
    • یوناما، هیأت معاونت ملل متحد در افغانستان(2018م)، مبارزه افغانستان علیه فساد از استراتژی تا تطبیق.
    • Berger, M. . Bureaucracy East and West, Administrative Science Quarterly,(1957) 1(4), 518-529.
    • 35. Dahlström, C., & Lapuente, V. Weberian bureaucracy and corruption.(2011)
    • Gajduschek ،GBureaucracy: is it efficient? Is it not? Is that the question? Uncertainty reduction: An ignored element of bureaucratic rationality،Administration & Society.(2003) ،Vol. 34،No. 6، pp. 700 -723.
    • Hepter, Metin, The State and Public Bureaucracy: A Comparative Perspective, Westport: Greenwood Press,(1987)
    • Max Weber, Society and Economy, Voles 2, Sociology Interpretive of Outline an Press California of University Berekly,(1978)
    • Mohabbat khan, M. Political and Administrative Corruption: Concepts, comparative experiences and Bangladesh case August [online]. www.ti-banglasesh.org /docs / Research / khan.html,(2011)
    • Morgan Gareth, Images of Organization, Sage Publication,(1997), P 23.
    • Prevention, the Quality of Government Institute, Department of Political Science,
    • Raadschelders ،J.C.N ،Bureaucracy and Its “Objectives”? A Response to Alexandru Roman، Administration & Society.(2014)،Vol. 46(7), p 14.
    • Riggs, Fred, Administration in Developing Countries, Boston: Houghton Miffin.(1964)
    • Scott, J. Comparative political corruption. Prentice Hall, Inc,(1972)
    • Siddique, N. A., Xavier, J. A., & Mohamed, M. Z. What works and why? Lessons from public management reform in Malaysia. International Journal of Public Administration.(2019) 42(1), p 14-27.
    • Sutherland, E. HWhite collar crime. New York: Dryden Press. ,(1949), p 29.
    • 46. University of Gothenburg, Paper prepared for the DPADM Expert Group Meeting on Prevention of Corruption in Public Administration.
    • Weber, Max, Theory of Social and Economic organization, New York: Free Press.(1974)

     48. World Bank “Helping Countries Combat Corruption the Role of the World bank, Poverty Reduction and Economic Development Management” the World bank, Washington D.C. 1997.p8..

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار