مفهوم، ماهیت و مصادیق «حقوق مصرف‌کننده» در حوزه اینترنت اشیاء در حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین. ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی مجتمع علوم انسانی ولیعصر(عج)، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران. ایران

چکیده

حقوق مصرف­کننده از مباحثی است که پس از انقلاب صنعتی و افزایش توان بشر در تولید کالا و ارائه خدمات و توجه به حقوق بشر مطرح شده و با به‌روز شدن فناوری­های نوین نیز نیازمند تحول است. یکی از این فناوری­ها، اینترنت اشیاء است که به جهت عدم کنترل مستقیم انسان بر آن و نفوذ آن در ابعاد مختلف زندگی بشری با حقوق مصرف­کننده پیوندی قوی دارد. بر همین اساس، سؤال اساسی این پژوهش درباره ماهیت، محتوا و مصادیق حقوق مصرف­کننده در حوزه اینترنت اشیاء است. روش گردآوری داده در این پژوهش کتابخانه­ای است که با توصیف دیدگاه­ها و تحلیل آن­ها همراه گشته است و هدف از این پژوهش، دستیابی به تعریف مناسب از اینترنت اشیاء و حقوق مصرف‌کننده و سپس تعیین ماهیت، مصادیق و محتوای حقوق مصرف‌کننده در حوزه اینترنت اشیاء است. اینترنت اشیاء خدمتی مبتنی بر اینترنت است که پیوند میان انسان با اشیاء یا حتی حیوانات را در بستر اینترنت فراهم می­کند. در این گستره است که مصارف گوناگون این فناوری تحقق می­یابد و درنتیجه، موضوع حقوق مصرف‌کننده در آن معنا می­یابد. ابعاد حقوق مصرف‌کننده در حوزه اینترنت اشیاء با توجه به ماهیت آن نسبت به سایر موارد پیچیده­تر است و ابعادی چون امنیت، سلامت، آگاهی و غیره را در برگرفته است که عمدتاً در قوانین ایران به‌صورت کلی مورداشاره واقع‌شده‌اند و درنتیجه، برای اینترنت اشیاء می­توانند کاربرد داشته باشند. برخی نیز مانند حق انتخاب، حق مالکیت و انتقال داده و غیره باید مدنظر قانونگذار قرار گیرند تا زمینه استیفای این ابعاد از حقوق مصرف‌کننده فراهم شود. برخی دیگر نیز به جهت ماهیت این حق نمی­توانند در محتوای آن داخل شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Concept, Nature and Examples of “Consumer Rights” in the Field of Internet of Things (IoT) in the Law of Iran

نویسندگان [English]

  • Mohaddeseh Moeini far 1
  • Delaram Vahidzadeh 2
1 Assistant Professor, Department of Islamic Law and Jurisprudence, Faculty of Islamic Sciences and Researches, Imam Khomeini International University (IKIU). Qazvin. Iran
2 PhD student in private law at Waliasr Humanities Complex, Islamic Azad University, South Tehran Branch, Tehran. Iran
چکیده [English]

   One of the topics that have been discussed after the industrial revolution and the increase of human ability in the production of goods and services and attention to human rights is consumer rights and it also needs to be developed with the updating of new technologies. The Internet of Things (IoT) is one of these technologies which has a strong relationship with consumer rights due to the lack of direct human control over it and its influence in various aspects and dimension of human life. Accordingly, the basic question of this research is about the nature, content and examples of consumer rights in the field of Internet of Things. The method of data collection in this study is library method that is accompanied by description and analysis of viewpoints and to achieving to an appropriate definition of Internet of Things and consumer rights and then determining the nature, instances (examples) and content of consumer rights in the field of IoT is the purpose of this research. The Internet of Things is a service based on internet that provides a connection between humans and objects or even animals on the Internet. It is in this context that the various uses of this technology are realized and occurred and as a result, the issue of consumer rights becomes meaningful in it. The dimensions and aspects of consumer rights in the field of IoT are more complex than other cases due to its nature and include dimensions and aspects such as security, health, awareness etc., which are mainly mentioned in the Law of Iran in general and as a result, they can be used for the Internet of Things. Some, such as freedom of choice, right of ownership and the right to data portability, etc., should be considered by the legislature for utilization of these dimensions and aspects of consumer rights. Some others cannot enter into its content due to the nature of this right.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Internet of Things (IoT)
  • Internet
  • Consumer rights
  • Iranian Law
  • Freedom of choice
  • The right to security

مراجع

  • آزادی، حمید رضا(1391)، حقوق کاربردی مصرف‌کننده، تهران: مجد.
  • آقاجانی، زهرا(1390)، حق تعویض و استرداد کالا در حقوق ایران، چ2، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی.
  • آقایی طوق، مسلم و مهدی ناصر(1399)، «چالش­های حفاظت از داده­های خصوصی در حوزه اینترنت اشیاء: مطالعه تطبیقی حقوق ایران و اتحادیه اروپا»، فصلنامه حقوق اداری، س 7، ش 2.
  • امامی، سید حسن(1366)، حقوق مدنی، تهران: نشر اسلامیه.
  • امیدی، مهرانگیز و علیرضا سعادتمندی(1374)، نگاهی به حقوق مصرف­کننده، تهران: سازمان برنامه‌وبودجه، مرکز مدارک اقتصادی، اجتماعی و انتشارات.
  • حیدریان دولت آبادی، محمدجواد و رسول مظاهری کوهانستانی(1399)، «جایگاه حقوق مصرف­کننده در پرتو اسناد حقوق بشری و رویه قضایی»، دوفصلنامه علمی مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره نهم، ش18.
  • سلیمی، فضه(3193)، تعامل حقوق مصرف و حقوق رقابت، تهران: مجد.
  • فرحزادی، علی اکبر و مهدی ناصر(1400)، «حق بر تبادل داده­های خصوصی و راهکارهای رفع چالش­های آن در سازوکار عملکرد ابزارهای اینترنت اشیاء»، نشریه بررسی های بازرگانی، ش10.
  • کاتوزیان، ناصر(1383)، دوره مقدماتی حقوق مدنی(عقود معین)، تهران: کتابخانه گنج دانش.
  • کاتوزیان، ناصر(1382)، مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، تهران: سهامی انتشار.
  • مصطفی منتقمی، فروغ(1391)، نقش سازمان­های غیردولتی در حمایت از حقوق مصرف‌کننده در کشور، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی.
  • Albreem, Mahmoud A. M. and others, "Green Internet of Things(IoT): An Overview". Proc. of the fourth IEEE International Conference on Smart Instrumentation, Measurement and Applications(ICSIMA), Putrajaya, Malaysia, 2017.
  • Anonymous, "Understanding the Internet of Things(IoT)", 2014, Available at:
  • https://www.gsma.com/iot/wp-content/uploads/2014/08/cl_iot_wp_07_14.pdf
  • Hussein, AbdelRahman H, "Internet of Things(IOT): Research Challenges and Future Applications",(IJACSA) International Journal of Advanced Computer Science and Applications, Vol. 10, No. 6, 2019.
  • Fleisch, Elgar, "What is the Internet of Things? An Economic Perspective", Auto-ID Labs White Paper WP-BIZAPP-053, 2010.
  • Patel1, Keyur K and Sunil M Patel, "Internet of Things-IOT: Definition, Characteristics, Architecture, Enabling Technologies, Application & Future Challenges", International Journal of Engineering Science and Computing, Volume 6 Issue No. 5, 2016.
  • Perry, Susan and Claudia Roda, Human Rights and Digital Technology. London: Palgrave, 2017.
  • Roman, Rodrigo and others, "Securing the Internet of Things", IEEE Computer, vol.44, 2011.
  • Zanfir, Gabriela, "The right to Data portability in the context of the EU data protection reform", International Data Privacy Law, Vol. 2, No. 3, 2012. 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار