ارزیابی رویکرد عدالت کیفری ایران در مواجهه با شروع به جرایم امنیتی محاربه و تشکیل یا اداره یا عضویت دردسته‌های غیرقانونیِ ضد امنیتی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تبریز

2 استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه تبریز

چکیده

در حقوق کیفری ایران برای مبارزه با جرایم امنیتی و سزادهی جرایم ناقص، سیاست کیفری ویژه‌ ای اتخاذ شده است و تدوین مقررات شروع به جرم در قانون، مبتنی بر این سیاست بوده است. در جرایم امنیتی، قانونگذار در ماده 122 قانون مجازات اسلامی بدون اشاره به مصداق، با تعیین معیارهای قانونی(درجه و نوع کیفرها) به جرم‌انگاری شروع به جرایم امنیتی پرداخته است و در تبصره ماده 122 جرم محال امنیتی را جرم‌انگاری کرده است. برای تحقق شروع به جرم امنیتی، ضروری است مرتکب با قصد مجرمانه وارد مرحله عملیات مقدماتی و سپس، اجرایی گردد، لیکن به علل خارجی از اراده، جرم تمام محقق نشود. در مقاله حاضر درصدد بررسی رویکرد عدالت کیفری ایران در مواجهه با شروع به جرایم امنیتی محاربه و تشکیل یا اداره یا عضویت در دسته‌های غیرقانونیِ ضد امنیتی می‌باشیم. در این پژوهش تبیین ماهیت و مصادیق جرایم امنیتی و شروع آن‌ها در حقوق کیفری ایران و اسلام و تأثیر آن در میزان مسئولیت کیفری مرتکب و تحلیل مبانی، اصول و قواعد حاکم بر شروع به جرایم امنیتی در حقوق کیفری ایران و اسلام به ویژه بعد از تصویب قانون مجارات اسلامی92 مسئله‌ای اساسی است. عمده هدف کاربردی تحقیق حاضر ارائه نتایج تحقیق و راهکارهای پیش روی مسائل تحقیق به دانش‌پژوهان حقوقی و نیز، کاربرد یافته‌های تحقیق حاضر در حل و فصل دعاوی مربوط به امور حقوقی و کیفری در مراجع قضایی دادگستری است. نتیجه تحقیق اینکه جرایم امنیتی و شروع به ارتکاب آن‌ها، ناقض امنیت، مخلّ نظم عمومی و تهدید کننده موجودیت حکومت است، ازاین‌رو، رویکرد عدالت همراه با سیاست کیفری افتراقی و سخت‌گیرانه بوده و با تصریح به مقررات ویژه، اصول و قواعدی را که در مقررات شکلی و ماهوی کیفری در غالب جرایم اعمال میشود، تخصیص زده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Evaluation of Iran’s Criminal Justice Approach Against Muḥāribah Security Crimes Attempt and the Formation or Management or Membership of Illegal Anti Security Groups

نویسندگان [English]

  • behrooz youseflou 1
  • abdoreza lotfi 2
  • reza elhami 2
1 PhD student in jurisprudence and fundamentals of Islamic law at Tabriz University
2 Assistant professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, University of Tabriz
چکیده [English]

Abstract
   A special criminal policy has been adopted to fight against security crimes and punish incomplete crimes in Iran’s Criminal Law and the codification of the provisions on the attempt of a crime in the law has been based on this policy. The legislator in Article 122 of the Islamic Penal Code has criminalized the attempt of security crimes in security crimes by determining the legal criteria (degree and type of punishments) and the legislator in the note of Article 122 has criminalized the impossible security crime. It is necessary for the perpetrator to enter the stage of preliminary operation with criminal intent in order to realize the attempt of a security crime, and then to be executed, but the complete offence cannot be carried out for external reasons of will. We are trying, in this article, to investigate the approach of Iran’s criminal justice against muḥāribah (Arabic: اَلْمُحارِبَة, lit. fight or waging war, drawing weapons with the aim of creating fear in people) security crimes attempt and the formation or administration or membership in illegal anti-security groups. The fundamental issue in this research, especially after the approval of the Islamic Penal Code 2013 is the explanation of the nature and the examples of security crimes and their attempts in Iranian and Islamic criminal law and their impact on the extent of criminal liability of the perpetrator and analyzing the fundamentals, principles and rules governing the attempt of security crimes in Iranian and Islamic criminal law. The presentation of the research results and solutions facing the law researchers and also, the application of the findings of the present research in the settlement of claims related to legal and criminal matters in the judicial authorities is the main practical purpose of this present research. The security crimes and the attempt of committing them which violate security, disrupt public order and threaten the existence of the government is the result of this research. Therefore, the approach of justice along with the criminal policy is separation and strict and has been particularized the principles and rules that apply in adjective (procedural) and substantive criminal regulations in the most of the crimes by stipulating special regulations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Criminal Justice
  • Security
  • Criminal Justice
  • Islamic Penal Code
  • قرآن کریم

    • اردبیلی، محمد علی(1392)، حقوق جزای عمومی، چ30، تهران: نشر میزان.
    • پیمانی، ضیاء الدین(1374)، حقوق کیفری اختصاصی: جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی، تهران: انتشارات میزان.
    • توجهی، عبدالعلی(1394)، آسیب‌شناسی قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، چ2، تهران: پژوهشگاه قوه قضائیه.
    • جعفری لنگرودی، محمد جعفر(1387)، ترمینولوژی حقوق، چ19، تهران: نشر گنج دانش.
    • جلال الدین قیاسی و دیگران(1391)، حقوق جزای عمومی، چ4، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • حبیب زاده، محمد جعفر(1379)، محاربه در حقوق کیفری ایران، تهران: دفتر نشر آثار علمی دانشگاه تربیت مدرس.
    • خالقی، علی(1394)، آیین دادرسی کیفری، چ29، تهران: انتشارات نشر دانش.
    • سالاری، مهدی(1379)، حقوق کیفری اختصاصی: جرایم علیه امنیت کشور، تهران: انتشارات میزان.
    • شامبیاتی، هوشنگ(1380)، حقوق کیفری اختصاصی: جرایم بر ضد مصالح عمومی کشور، چ3، تهران: ژوبین.
    • شکری، رضا(1396)، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی: منطبق بر قانون مجازات اسلامی 1392، چ2، تهران: نشر مهاجر.
    • شوشتری، سید محمد حسن(1376)، دیدگاه­های نو در حقوق کیفری اسلام، تهران: نشر میزان.
    • صانعی، پرویز(1374)، حقوق جزای عمومی، چ6، تهران: گنج دانش.
    • عالی پور، حسن، جرایم ضد امنیت ملی، تهران: انتشارات خرسندی، 1389.
    • عباسی، مصطفی(1382)، افق­های عدالت ترمیمی در میانجی­گری کیفری، تهران: انتشارات دانشور.
    • غلامی، حسین(1385)، عدالت ترمیمی، تهران: انتشارات سمت.
    • فرهودی نیا، حسن(1381)، جرایم ناقص(بررسی تطبیقی)، تبریز: انتشارات فروزش.
    • فیض، علیرضا(1381)، مقارنه در حقوق جزای اسلام، چ6، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    • گلدوزیان، ایرج(1378)، حقوق جزای اختصاصی، چ6، تهران: انتشارات مجد.
    • محسنی، مرتضی(1375)، حقوق جزای عمومی(پدیده جنایی)، تهران: گنج دانش.
    • منصورآبادی، عباس(1394)، حقوق کیفری عمومی، تهران: نشر میزان.
    • میرمحمد صادقی، حسین(1393)، حقوق کیفری اختصاصی: جرایم علیه اشخاص، چ3، تهران: نشر میزان.
    • ­­­­ـــــــــــــــــــــــــــ(1392)، حقوق کیفری اختصاصی: جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی، تهران: نشر میزان.
    • نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین و حمید هاشم بیگی(1390)، دانشنامه جرم‌شناسی، چ2، تهران: نشر گنج دانش.
    • نجفی توانا، علی و ایوب میلکی(1393)، حقوق کیفری عمومی، تهران: انتشارات جنگل.
    • الهام، غلامحسین و محسن برهانی(1394)، درآمدی بر حقوق جزای عمومی، تهران: انتشارات میزان.

    الهی‌منش، محمدرضا و دیگران(1394)، حقوق کیفری اختصاصی: جرایم علیه اشخاص، چ3، تهران: نشر مجد